Το The Book.Gr προτείνει για αυτή την εβδομάδα τρία ιδιαίτερα βιβλία. Τις “γκαζόζες” του Ερτζάν Κεσάλ από τις εκδόσεις Ωκεανός, που μόλις κυκλοφόρησε σε μετάφραση Θάνου Ζαράγκαλη. Το κλασικό μυθιστόρημα της Ζυράννας Ζατέλη “Και με το φως του λύκου επανέρχονται” από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Και τέλος το βιβλίο της Μαρίας Λαϊνά “Θυμάσαι τι είναι ποίηση; Ιστορίες ποδηλασίας” από τις εκδόσεις Πατάκη.
Α} Νέες κυκλοφορίες |Ερτζάν Κεσάλ “Οι γκαζόζες”
Ένα ευαίσθητο, σπαρακτικό μυθιστόρημα για τα πιο απλά, αλλά και τα πιο μυστηριώδη ζητήματα της ζωής: τη ζωή και τον θάνατο. Η δύσκολη επικοινωνία ανάμεσα στον πατέρα, στη μητέρα και στο παιδί. Πως είναι αλήθεια να μεγαλώνεις και να ωριμάζεις σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον που οι ελπίδες βαλτώνουν πριν καν φανερωθούν;
“Όταν πεθάνω, πριν με θάψεις, θα με τυλίξεις στην κουβέρτα γυιέ μου;” με ρώτησε μια μέρα ο πατέρας.
“Γιατί πατέρα;”
“Θα κάνει κρύο κάτω από το χώμα. Θα κρυώσω…
Είναι και τα έντομα…”
Φυσικά δεν μπορούσα να πω “Μα ποια η διαφορά αφού θα έχεις πεθάνει”.
“Εντάξει, πατέρα. Μη σκέπτεσαι τέτοια πράγματα”, είπα ήρεμα.
Μου έχει μείνει ο πόνος της είδησης σχετικά με την κουβέρτα. Πάντως την κουβέρτα που ζήτησε ο πατέρας με μια αθωότητα που θα εξέπληττε τον καθένα από μας, στις 19 Δεκεμβρίου του 2000 την έριξαν στο θάλαμο των φυλακών Μπαϊράμπασα στους νέους ανθρώπους που περίμεναν για μέρες τον θάνατο…
Η νηφάλια και συνάμα δυνατή λογοτεχνική φωνή του Ερτζάν Κεσάλ μας περιγράφει την ιστορία της σύγχρονης Τουρκίας με εικόνες που κρύβουν μέσα τους τη χαρά και τη λύπη.
Β} Κλασικά κι αγαπημένα | Ζυράννα Ζατέλη “Και με το φως του λύκου επανέρχονται”
Κυκλοφόρησε το 1993, βραβεύτηκε την επόμενη χρονιά με το “Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος”, αγαπήθηκε πολύ από τον κόσμο με απανωτές επανεκδόσεις, αλλά κυρίως χάραξε βαθιά τομή στη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία!
“Στο σπίτι που γεννήθηκε ο Θωμάς, κάθε χρόνο περίπου υπήρχε και κάποιος που γινόταν δώδεκα ετών, έτσι που να λεν για την αυλή τους πως ήταν ποτισμένη με αίμα. Βλαστοί ενός ανεκδιήγητου δέντρου αυτά τα παιδιά, στρόβιλοι σ’ ένα ανελέητο γαϊτανάκι: μια οικογένεια τόσο πολυσχιδής και με τόση ευελιξία ανάμεσα σε γάμους και θανάτους, σε αλλεπάλληλους γάμους και θανάτους, επίσημους και ανεπίσημους, δίνει τόσα παιδιά, που για να μετρηθούν είναι απαραίτητα τα δάχτυλα των δυο χεριών, και μάλιστα σε περισσότερο από δύο γύρους”.
Ο κόσμος της Ζατέλη δεν είναι συνηθισμένος ούτε είναι εύκολα προσβάσιμος, είναι ένας τόπος ομίχλης και σκιών, πρωτότυπος αλλά κυρίως μαγευτικός με έντονο το ελληνικό χρώμα. Ο θάνατος έρχεται με τον πιο παράδοξο τρόπο, ανώδυνος μεν αλλά παράταιρος ενός βίαιου φυσικού περιβάλλοντος. Ο έρωτας κι ο θάνατος, λοιπόν, συνοδοιπόροι χωρίς κανένα ελαφρυντικό, κατακερματίζουν τα πρόσωπα του μυθιστορήματος…
«Μες στον ύπνο τους την άκουσαν που γύρισε, άκουσαν την λαχανιασμένη ανάσα και ησύχασαν, άλλαξαν πλευρό. Αυτή πάλευε με τον εαυτό της όπως η σαλαμάνδρα που χορεύει τις φλόγες: δεν καίγεται, δεν πέφτει άψυχη μα δεν μπορεί να ξεφύγει, χορεύει όσο χορεύουν οι φλόγες και σβήνει μαζί τους…ούτε στα μνήματα είχε πάει ούτε πουθενά, μόνο στα χαλάσματα, στις τρύπες της ειμαρμένης, και κοίταζε από κει το σπίτι του. Ας μην την συγχωρούσε κανένας! Ένιωθε να αραιώνει το σάλιο της όπως στους ετοιμοθάνατους, μα αυτό που λαχταρούσε μ’ όλη της την ψυχή δεν ήταν να γλυτώσει…».
Ως συγγραφέας της λεπτομέρειας η Ζατέλη συλλαμβάνει και το παραμικρό στοιχείο με απώτερο στόχο την αποτύπωση της Πραγματικότητας. Μιας πραγματικότητας που στις μέρες μας στερείται αλήθειας.
Γ} Ποίηση – Δοκίμιο – Ιστορία | Μαρία Λαϊνά “Θυμάσαι τι είναι ποίηση; Ιστορίες ποδηλασίας”
Ιστορίες ποδηλασίας, γραμμένες από τη Μαρία Λαϊνά, με το πεντάλ της να γυρίζει με λεπτοφυή ήχο, παρόμοιο με της παλιάς ηλεκτρονικής γραφομηχανής.
Πενήντα επιφυλλίδες με τίτλο “Πεντάλ”, γραμμένες στο διάστημα 2009-2011, για το ένθετο “Βιβλιοθήκη” της εφημερίδας Ελευθεροτυπία. [από το οπισθόφυλλο]
“Η αλήθεια είναι ότι και οι ποιητές και οι εραστές της ποίησης δυσκολεύονται ν’ απαντήσουν στην ερώτηση “Τι είναι ποίηση;” Όχι ότι άλλες ερωτήσεις που απαιτούν ορισμό για είδη τέχνης δεν προκαλούν συμφόρηση ιδεών και συναισθημάτων…”
“Το κακό με την λογοτεχνία, κατεξοχήν με την ποίηση, είναι ότι γράφεται με λέξεις, και τις λέξεις τις θεωρούμε δεδομένες και κτήμα όλων από γεννησιμιού μας και δεν είναι σαν τις νότες ή τα χρώματα που πρέπει να τα σπουδάσεις και να μάθεις πως συνδυάζονται και ποιο πάει καλύτερα πλάι σε άλλο, και, και, και…”
Ειρωνεία μπλεγμένη με χιούμορ. Σοβαρότητα στα όρια της αυστηρότητας δημιουργούν ένα στιβαρό βιβλίο που σε κερδίζει από τις πρώτες σελίδες του.
1