Τη σειρά δοκιμίων Altera Pars συνεχίζει ένα κείμενο του Αντώνη Γκόλτσου για το βιβλίο του “Οδηγός φόνων” που κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 2019 από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

 

 

Κείμενο: Αντώνης Γκόλτσος

 

 

Κάποιος, κάποτε, σκέφτηκε να φτιάξει ένα εργοστάσιο παπουτσιών, στην Αφρική. Ανέθεσε, λοιπόν, σε δύο εξπέρ του Μάρκετινγκ να του ετοιμάσουν από μία εισήγηση, σχετική με τη βιωσιμότητα μιας τέτοιας μονάδας.

   Στον χρόνο που συμφωνήθηκε, είχε τις εισηγήσεις που ζήτησε.

   Το συμπέρασμα της πρώτης: «Στην Αφρική, όλοι περπατούν ξυπόλητοι. Δεν θα πουληθεί ούτε ένα ζευγάρι παπούτσια».

   Το συμπέρασμα της δεύτερης: «Στην Αφρική, όλοι περπατούν ξυπόλητοι. Θα τρελαθείτε στο χρήμα».

   Είχα αυτήν τη μικρή ιστορία κατά νουν, καθισμένος απέναντι στον Αλκιβιάδη Πικρό, τον 36χρονο συγγραφέα αστυνομικής λογοτεχνίας και κεντρικό ήρωα του «Οδηγός φόνων». Τώρα, μη μου ζητήσετε να σας πω (να σας περιγράψω μάλλον) τους μαιάνδρους που σοφίστηκα, για να εξασφαλίσω αυτήν την επαφή με τον εκ πεποιθήσεως μισάνθρωπο (θα περιοριστώ στην περίτεχνη συνωμοσία που εξύφανα, με τη Ζουλού, την περιώνυμη – για τους γνώστες – σύντροφό του)∙ και ας μείνουμε στο ότι τον έχω, πλέον, απέναντί μου, στο εμμονικό του καταφύγιο του Μετς.

-Ώστε «Οδηγός φόνων», Άλκη. Ένας Οδηγός, για χρήση από έναν αναγνώστη σου, που, από πολύ ενωρίς αποδεικνύεται δολοφόνος! Με τι θα παρέβαλλες τον «Οδηγό φόνων», Άλκη;».

   Άργησε να μου απαντήσει (αργότερα, η Ζουλού μου αποκάλυψε ότι τον ενοχλούσε ο ανοίκειος Ενικός και ότι ο μόνος λόγος που το ξεπέρασε μαζί μου, ήταν ότι μετρούσα τα διπλά του χρόνια).

   «Με μία παρτίδα σκάκι, όπου ο ένας παίκτης προσπαθεί να (κόμπιασε) …οι Άγγλοι το λένε… to outsmart τον άλλο»

   «Εννοείς να φανεί πιο έξυπνος, να τον ξεπεράσει σε εξυπνάδα;»

   Δεν απάντησε. Μόνο σηκώθηκε να γεμίσει την κούπα του καφέ του (αλήθεια, πότε πρόλαβε να την αδειάσει;). Έπειτα κάθισε απέναντί μου, πίσω από το τραπέζι της κουζίνας.

   «Η προσπάθεια, κύριε Γκόλτσο, από τη στιγμή που πλάσαρα τον επόμενο φόνο στον δολοφόνο, ήταν να τον αποκοιμίσω»

   «Να τον αποκοιμίσεις;»

   «Ναι. Του έδινα, κάθε φορά, ένα καινούριο σενάριο δράσης, ενώ, στην πράξη, του έστηνα μια καινούρια παγίδα».

   «Και ήταν εύκολο αυτό;»

   «Όχι. Και η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν να πείσω, όχι τον ίδιο, αλλά τους διώκτες του∙ να τους πείσω για την αξιοπιστία των σεναρίων μου, εννοώ»

   «Να πείσεις την Αστυνομία;»

   «Ναι. Γιατί εκείνοι σκέφτονταν με τον τρόπο που τους έμαθαν στην Ακαδημία κι εγώ ήμουν γι αυτούς ο τρελός της παρέας, κι όχι αυτός που, απλά, σκεφτόταν αλλιώς» (τώρα, καταλάβατε, γιατί η αναφορά μου στη μικρή ιστορία της αρχής…).

   Πολύ πιθανό, ο Πικρός να είχε δίκιο. Πόσες φορές έχουμε αναλογιστεί την πιθανότητα του λάθους, επιμένοντας ότι η άποψή μας είναι η σωστή, ενώ δεν είναι παρά το αποτέλεσμα ενός παγιωμένου τρόπου σκέψης, απολιθωμένου από τη χρόνια χρήση.

   Ενδιαφέρον, όμως, παρουσιάζει και ο τρόπος που ο Πικρός επιλέγει να πλησιάσει τον δολοφόνο. Ο Πικρός γράφει για τον δολοφόνο ένα μυθιστόρημα, που του «παραδίδει» τμηματικά και με απόλυτη χρονική συνέπεια∙ ένα κείμενο σε συνέχειες, όπου σκηνοθετείται η δίωξή του, από έναν φανταστικό Αστυνόμο, επί κεφαλής μιας φανταστικής ομάδας, που θα επινοήσει ένα φανταστικό σενάριο, έξω και πάνω από την όποια συμβατική ευρηματικότητα, επιζητώντας – ενδεχομένως, επιβάλλοντας- τη «συνέργεια» του δολοφόνου. Θα τα καταφέρει; Εδώ, θα ζητήσω συγγνώμη, αλλά δεν μπορώ να προχωρήσω στο σημείο, μετά από ένα διπλό εμπάργκο Πικρού και Εκδότη!

   Πίσω από όλα αυτά κρύβεται μία άλλη μικρή ιστορία. Για χρόνια, ο Πικρός, εμμονικός θαυμαστής του Ρέημοντ Τσάντλερ, είχε κολλήσει σε μία του φράση, «Εσύ και ο Καπαμπλάνκα»* . Πρόκειται για την ακροτελεύτια πρόταση του Φίλιπ Μάρλοου, εμβληματικού ήρωα του Τσάντλερ, στο «Ψηλό παράθυρο» (“The high window” / 1942). Ήθελε, λοιπόν, ένα μυθιστόρημα που να κατέληγε στην ίδια φράση. Ακριβέστερα, ήθελε ένα μυθιστόρημα που, ξεκινώντας στο μυαλό του δημιουργού του από την πρόταση αυτή του τέλους, να πηγαίνει πίσω κατά τέτοιο τρόπο που να δικαιολογεί το «Εσύ και ο Καπαμπλάνκα», ως  ακροτελεύτια πρόταση. Παρότι μπερδεμένο, αποφάσισα να μην του χαλάσω το χατίρι!

   Δεν ξέρω αν έκανα καλά. Σίγουρα δεν περιμένω από τον Πικρό να αναγνωρίσει τον κόπο μου. Όλα επάνω του, σωματότυπος, συμπεριφορά, ανακόλουθες ενδυματολογικές και διατροφικές συνήθειες, αντικοινωνικότητα, μία καθόλου δοτική θέση απέναντι στις γυναίκες, η κλίση τού να περιμένει να τον ψάξεις εσύ στα παρασκήνια για να τον ανακαλύψεις, τον κάνουν δύσκολης πρόσβασης. Κι έπειτα, γιατί πρέπει κανείς να περιμένει από τον αναγνώστη να προσπαθεί να βρει την άκρη στο νήμα που οδηγεί στον έσω-Πικρό; Νομίζω πως η Ζουλού (κάποια απόμακρα ίχνη ηρωίδας;) έχει πιάσει το νόημα, η στιχομυθία της σελίδας 161 είναι χαρακτηριστική: Εκείνη: «Με απασχολεί ο δολοφόνος, με απασχολεί ο Μαύρος σου, με απασχολεί ο Πέτρου, ο Σφυρής, η διαλεκτική του Καρρά. Με απασχολείς εσύ». Εκείνος: «Εγώ; Δεν πρέπει να σε απασχολώ εγώ. Είμαι ό,τι το πρόδηλο, το προφανές και το προβλέψιμο». Εκείνη: «Α, ναι; Θα ανατρέξω στο λεξικό στα αντίστοιχα λήμματα, αλλιώς τα ξέρω αυτά που λες».

   Ο «Οδηγός φόνων» είναι ένα παιχνίδι του μυαλού, όπου ο Αλκιβιάδης Πικρός παίζει μία εξαιρετικά επικίνδυνη παρτίδα σκακιού με τον δολοφόνο, και αυτό δι αντιπροσώπων: Ο Πικρός μέσω της Δίωξης, ο δολοφόνος μέσω ενός νεφελώματος ανθρώπων που ο Πικρός έχει συναντήσει μόνο στις σελίδες των βιβλίων του.

   Και να ευχαριστήσω, θερμά, τους αναγνώστες μου, για τη συνέργεια που επέδειξαν – ή και που επιδεικνύουν – διαβάζοντας τον “Οδηγό φόνων”!

 

* Η αναφορά στον Χοσέ Ραούλ Καπαμπλάνκα (1888-1942) κουβανό πρωταθλητή του σκακιού και ίνδαλμα του Μάρλοου, μανιώδους λύτη σκακιστικών προβλημάτων.

 

 

Ο Αντώνης Γκόλτσος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945. Απόφοιτος της Νομικής Αθηνών. Μεταπτυχιακές σπουδές στη Διοίκηση Επιχειρήσεων, Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Εργάστηκε στον τραπεζικό τομέα, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Από τον Απρίλιο του 2007 συντονίζει τη Λέσχη Αστυνομικής Λογοτεχνίας των εκδόσεων Μεταίχμιο. Ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας (ΕΛΣΑΛ – 2010). Επιμελήθηκε τον τόμο διηγημάτων Το τελευταίο ταξίδι – Έντεκα νουάρ ιστορίες (εκδ. Μεταίχμιο, 2009), όπου με το προλογικό κείμενο «Λέω, λες, λέει: Αστυνομική Λογοτεχνία – Εννοούμε το ίδιο;» και το διήγημα «Δεν είναι έτσι, αν έτσι νομίζετε» δημοσίευσε για πρώτη φορά.

Επιμελήθηκε, επίσης, τη συλλογή διηγημάτων Είσοδος κινδύνου (εκδ. Μεταίχμιο, 2011 – πρώτη εκδοτική προσπάθεια της ΕΛΣΑΛ), όπου συμπεριλαμβάνεται το διήγημά του «Το σκοτάδι μόλις πριν από τους λόφους». Το διήγημά του «Καφενείον Των φιλάθλων» δημοσιεύτηκε στη συλλογή διηγημάτων Η επιστροφή του αστυνόμου Μπέκα (εκδ. Καστανιώτης, 2012), ενώ επιμελήθηκε τη συλλογή διηγημάτων Σκοτεινές υποθέσεις (εκδ. Κύφαντα, 2018), όπου και το διήγημά του «Η επιστροφή ή Το τέρας στο πατάρι». Ο “Οδηγός φόνων” (2019) είναι το δεύτερο μυθιστόρημά του στις εκδόσεις Μεταίχμιο, μετά το “Η αφιέρωση” (2016).

 

Επιμέλεια: Γρηγόρης Δανιήλ

 

 

1