Η τρίτη ποιητική συλλογή του Νίκου Φρατζέτη με τίτλο “Η χαρτοπετσέτα” κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες από τις εκδόσεις Κίχλη. Μέσα από τα 30 ποιήματα της συλλογής ο Νίκος Φρατζέτης συνομιλεί με τη ζωή και τις διάφορες εκφάνσεις της: τη θλίψη, τη χαρά, τον πόνο, τον φόβο, την ελπίδα, μα πάνω από όλα την αγάπη. Ποιήματα, που είναι σαφώς επηρεασμένα από κοινωνικό περιβάλλον, όπως εξομολογείται στην παρακάτω συνέντευξη.
-κ. Φρατζέτη με χαρά σας υποδεχόμαστε στη παρέα του The Book.Gr
– Δική μου χαρά. Καλώς βρεθήκαμε.
Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κίχλη το βιβλίο σας με τίτλο «Η χαρτοπετσέτα». Τι σηματοδοτεί αυτό το νέο σας ποιητικό φανέρωμα;
Δεν ξέρω αν σηματοδοτεί κάτι συγκεκριμένο. Περισσότερο είναι η ανάγκη έκφρασης και επικοινωνίας με τους αναγνώστες. Σίγουρα, όσο δημοσιεύεις τη δουλειά σου, επιδιώκεις να είναι ένα έναυσμα, ώστε να συνεχίζεις να προσπαθείς να γίνεις καλύτερος. Η Χαρτοπετσέτα ευελπιστώ να είναι λίγο καλύτερη από τα προηγούμενα βιβλία μου.
Η αποξένωση, η φθοροποιός σύμβαση μιας ισχνής σε εκπλήξεις καθημερινότητας, το δισυπόστατο μέλλον. Κάποια πρώτα συμπεράσματα αποτίμησης της τελευταίας σας κυκλοφορίας. Μιλήστε μας για το χρόνο σύλληψης των ποιημάτων καθώς και για τα παράθυρα επικοινωνίας με το προηγούμενο ποιητικό σας έργο.
Τα ποιήματα αυτά, η μεγάλη τους πλειοψηφία τουλάχιστον, γράφτηκαν μετά τη μεγάλη κρίση του 2012 μέχρι περίπου τρία με τέσσερα χρόνια πριν. Οπότε είναι σαφώς επηρεασμένα από το κοινωνικό περιβάλλον γύρω μου. Ουσιαστικά είναι μια συνέχεια από το “Τρένο και ο Φώκνερ”, την προηγούμενη συλλογή μου από τις εκδόσεις Κίχλη, που περιλάμβανε ποιήματα από την αρχή της κρίσης ως περίπου το 2012. Όλη αυτή η πίεση που έπεσε στους ώμους μας, αν και ουσιαστικά ήμασταν αθώοι για τη δημιουργία της κρίσης, πυροδότησε την ανάγκη της ποίησής μου να στραφεί προς την αποξένωση, την καθημερινή σιωπηλή βία που μας ταλάνισε και μας ταλανίζει και την ανησυχία για το μέλλον.
«Ο ήλιος έχει επικρατήσει στη μάχη με την άνοιξη», λέτε σε κάποιο σημείο. Μεστός στίχος με λυρικές, βεβαίως, απολήξεις. Με ποια «όπλα» επικρατείτε των λέξεων υφαρπάζοντας, αν μου επιτραπεί, δόσεις της ποιητικότητάς τους;
Οι λέξεις είναι τα «όπλα». Προσπαθώ να τα χρησιμοποιήσω προς όποια κατεύθυνση κρίνω ότι θα έχουν τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Πολλές φορές οι λέξεις ανεξαρτητοποιούνται των εννοιών του προφορικού λόγου. Αποκτούν μια άλλη έννοια όταν βρεθούν δίπλα σε μια άλλη λέξη. Η ποιητικότητα τους είναι εγγενής σε όλες τις λέξεις απλά με την κατάλληλη χρήση τους μπορεί να φανερωθεί. Αυτό προσπαθώ να κάνω και εγώ. Να βρω τον κατάλληλο τρόπο ώστε τα «όπλα» μου να γίνουν ποίηση, με την ελπίδα ότι θα τα καταφέρω.
Τα ζώα και δη οι γάτες τι μερίδιο «ευθύνης» έχουν στη ποιητική σας σκέψη;
Τεράστιο. Οι γάτες, οι σκύλοι, όλα τα ζώα είναι για μένα το πιο αγνό, λαγαρό και όμορφο κομμάτι της αγάπης. Οι γάτες μου πάντα με βοηθούν όταν γράφω. Είναι οι φρουροί και οι πιο αυστηροί κριτές των χαρτιών μου. Πολλές φορές είναι η έμπνευση και πάντα ο τρόπος για να χαλαρώνω. Δεν νομίζω πως θα μπορούσα πλέον να ζήσω δίχως γάτα μέχρι το τέλος της ζωής μου.
Μέσα από τις ποιητικές αναφορές στα ζώα σε κάποια ποιήματά σας, αποκαλύπτεται ο ανθρώπινος παράγοντας. Τι θέλετε πρωτίστως να αναδείξετε μέσα από αυτή τη «συμβίωση»;
Τα ζώα είναι ο αδύναμος. Μέσα από τα ζώα προσπάθησα να δείξω ότι ο άνθρωπος με την ικανότητα της κριτικής σκέψης και του λόγου μπορεί και πρέπει να επιλέγει το καλό, την αγάπη. Την ανθρωπιά. Ποιος καλύτερος δάσκαλός της από τα ζώα. Αυτή η παραδοξότητα ντύνει τους γλάρους, το καναρίνι, τις γάτες και τους σκύλους που εισχωρούν στα ποιήματά μου.
«Οι ακτίνες του ήλιου κόβουν τα σύννεφα… ο ήλιος δείχνει τη δύναμή του… ο ήλιος έχει επικρατήσει…». Αυτή η δυναστεία του ήλιου, του φωτός απέναντι στη σκιερή ατμόσφαιρα του βιβλίου τι σηματοδοτεί;
Ο ήλιος είναι κυρίαρχος στις ζωές μας ούτως ή άλλως. Όταν βρέχει ένα ολόκληρο πρωινό και εμφανιστεί ο ήλιος το απόγευμα, δεν αλλάζει η διάθεση όλων μας; Δεν κυριαρχεί αυτό το ανεξήγητο αίσθημα ευφορίας; Ο ήλιος είναι η ελπίδα μας ότι όλα στο τέλος θα πάνε καλά.
Στη συλλογή σας είναι εμφανής η συνομιλία σας με την ποιητική παράδοση του τόπου. Με ποιο τρόπο επιτυγχάνεται η επικοινωνία μαζί της και ποιοι σταθμοί της ενεργοποιούν τον ποιητικό σας νου;
Δεν γνωρίζω τι ακριβώς θεωρείται ποιητική παράδοση. Αλλά σίγουρα και εγώ, όπως όλοι οι άνθρωποι που γράφουν, έχω διαβάσει πολύ. Πρέπει να διαβάσεις πολύ. Όχι καταναγκαστικά, αλλά γιατί σου αρέσει, είναι μια από τις απολαύσεις της ζωής σου. Έτσι, έχω διαβάσει πολλούς από τους ποιητές μας. Φυσικά και έχω επηρεαστεί πολύ. Ο Λειβαδίτης, ο Αναγνωστάκης είναι, ας πούμε, ποιητές που μου αρέσουν πολύ και είμαι σίγουρος ότι έχουν βάλει το «χεράκι» τους και στα δικά μου ποιήματα. Έχουμε σπουδαίους ποιητές και πρέπει να νιώθουμε τυχεροί για αυτό.
Είμαστε λίγο απάτριδες σε έναν κόσμο που στενεύει συνεχώς. Πως ορίζει ο ποιητής, εν προκειμένω, την επικοινωνία με τον αναγνώστη-συνομιλητή του;
Για μένα πατρίδα είναι οι φίλοι σου, η γειτονιά που μεγάλωσες, η οικογένειά σου. Οπότε έτσι θα έλεγα ότι όλοι έχουμε την πατρίδα μας και την κουβαλάμε πάντα μαζί μας. Τώρα, όσον αφορά τον κόσμο που στενεύει, δεν πρέπει ίσως να προσπαθούμε να τον απλώνουμε και όχι να τον στενεύουμε; Η επικοινωνία με τον αναγνώστη πρέπει να εδράζεται ακριβώς σε αυτό. Να απλώσουμε τον κόσμο. Να ανοίξουμε τις «πατρίδες» μας στον κόσμο. Ίσως κάποιες φορές να μας φαίνεται δύσκολο, μα πρέπει να προσπαθούμε. Ακόμα και αυτή η συνέντευξη μια άσκηση επικοινωνίας δεν είναι;
Ο ερμητισμός του δημιουργού και η μειωμένη διάθεση του αναγνώστη αποτελούν ίσως μια ακόμη πλευρά της ελληνικής παθογένειας. Τι συναισθήματα σας προκαλεί αυτή η συνθήκη των τελευταίων, κυρίως χρόνων;
Ενδεχομένως να μην είναι μια ελληνική παθογένεια, αλλά μια παθογένεια ολόκληρου του Δυτικού Κόσμου, όπως αυτός ορίζεται. Ο ερμητισμός του δημιουργού είναι μια επιλογή φυσικά, δεν μπορώ να την κρίνω ευμενώς ή δυσμενώς. Η διάθεση του αναγνώστη προκύπτει από πολλούς παράγοντες. Όσο κοντά μας φέρνουν τα social media, τόσο μας απομονώνουν. Επίσης η λογοτεχνία δεν περνάει και πολύ εύκολες μέρες στα social media. Δεν είναι όλα τα post ένα διήγημα ούτε όλα τα tweets ένα ποίημα. Αλλά και πάλι, όταν καταφέρουμε και απεξαρτηθούμε από αυτή την επίπλαστη «τέχνη», όλη αυτή η προσωπική κατάθεση μπορεί και να έχει βοηθήσει την ίδια τη λογοτεχνία. Φυσικά και αυτό είναι αμφισβητήσιμο. Αλλά η αμφισβήτηση είναι η μάνα της εξέλιξης.
Ποιες είναι οι συγγραφικές σας επιδιώξεις για το άμεσο χρονικό διάστημα;
Πιστεύω να κυκλοφορήσει και η τέταρτη ποιητική μου συλλογή τα επόμενα ένα με δύο χρόνια. Ίσως και μια μικρή ανθολογία διηγημάτων. Επιδίωξη μου είναι και ένα μυθιστόρημα, αλλά έχουμε ακόμα δουλειά για αυτό. Σίγουρα πάντως θα υπάρξει και συνέχεια. Μέσα σε αυτές τις μέρες δημοσιεύω και ένα μου διήγημα στο νέο τεύχος του λογοτεχνικού περιοδικού Οροπέδιο.
-Σας ευχαριστώ πολύ για αυτή τη συνομιλία. Να ευχηθώ κάθε καλό στις δύσκολες μέρες που διάγουμε
-Εγώ σας ευχαριστώ πολύ, κύριε Δανιήλ.
Γρηγόρης Δανιήλ, για το The Look.Gr
0