Τη σειρά δοκιμίων Altera Pars συνεχίζει ένα κείμενο της Φυλλένιας Σφουγγάρη για την ποιητική της συλλογή «Ναίφως» που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2021 από τις εκδόσεις Ελκυστής.

 

Κείμενο: Φυλλένια Σφουγγάρη

 

Ο Τίτλος «Ναίφως»

Οι λέξεις, όπως καθετί ζωντανό, δεν μένουν ποτέ στάσιμες παρά μονάχα κινούνται αδιάκοπα προς την κατεύθυνση που τις ωθεί η ίδια η ζωή. Πόσο μάλλον στις μέρες μας, όπου οι ταχύτητες κι οι ρυθμοί της καθημερινότητάς μας μοιάζουν ιλιγγιώδεις. Η λέξη «Ναίφως» είναι αποτελέσματα της κινητικής ενέργειας των λέξεων μα και της σταθερής εκείνης απόφασης να συναντήσουν ουσιαστικά η μία την άλλη. Αλλά με αυτή την απόφαση ξεκινάει κι η πορεία από το αντίκρυσμα του πόνου, της αστοχίας και της έλλειψης προς την ανακάλυψη της αλήθειας, της χαράς και της ομορφιάς, που ολόγυρά μας αστείρευτα αναβλύζουν. Κι αν η ομόηχη λέξη «νέφος» μας έρχεται στο νου, ας αποχωριστούμε το θολό και το γκρίζο ξεκινώντας να βάφουμε τον “ουρανό” μας με καθάριο γαλανό.

Βρες μου μια χελιδονοφωλιά

κι έναν άνθρωπο χωρίς ομορφιά

βρες μου μιαν άσχημη πορτοκαλιά

κάτω απ’ το γλαυκό της τρούλο.

«Ν’αναζητήσουμε και να βρούμε το νησί της Ουτοπίας στο χάρτη του κόσμου» (μια φράση από το οπισθόφυλλο του βιβλίου). Ο χάρτης του κόσμου βέβαια ολοένα αλλάζει, με τη ζωή συνεχώς να επιταχύνει αλλά δεν παύουν οι άνθρωποι ν’αναγυρεύουν τους ανθρώπους και οι λέξεις, όσο φθαρμένες ή κουρασμένες κι αν είναι, να στεριώνουν δυνατά μέσα στο έδαφός τους, για ν’αποχτούν το νόημά τους. Στο νησί της «Μη Δυστυχίας», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει σε κείμενό του ο φιλόλογος και συγγραφέας Δημήτρης Κουτσούγερας, «ανθρώπινα πόδια έχουν ήδη πατήσει». Αυτή η παραδοχή διαφαίνεται στα ποιήματα της συλλογής «Ναίφως»· η αναζήτηση ενός προορισμού ξεκινά με την αναγνώριση των δυσκολιών τόσο σε επίπεδο προσωπικό όσο και συλλογικό. Κάποια ποιήματα αγγίζουν την σκληρότητα της ζωής, που όμως ατσαλώνει τη θέλησή μας να την αντιμετωπίσουμε («Πυροβάτης»), τις αγωνίες του σύγχρονου ανθρώπου («Κλεψύδρες και Πυξίδες»), την αποξένωση από τον βαθύτερο εαυτό μας («Μπλεσακάκι»), τον έρωτα και την αγάπη («Εννοείται»), την αλληλεγγύη και την ανθρωπιά που δεν χάνονται, όπως στο ποίημα «Ξανά πάλι», όπου ο ξένος-πρόσφυγας βρίσκει “τόπο” σε ραντισμένα με σταγόνες “άπ’ το βλέμμα του ήλιου” ανθρώπινα μάτια.

…

Γεράνια πολύχρωμα πάνω σε μια πλωτή σχεδία

να ταξιδεύουν σε μέρη δίχως χώμα

ψάχνοντας τα χέρια εκείνα που κι αν μάτωσαν ακόμα

στ’ ακροδάχτυλά τους μιαν ανεμόσκαλα κρεμνούν

για ν’ αρχίσουν ξανά πάλι να κρατούν.

Οι αόρατοι άνθρωποι με τις αψηλάφιστες ανάσες

απ’ το βλέμμα κάτι του ήλιου έχουν το πρωί

κι ένα περίγραμμα γαλάζιο στη φωνή… κάπου εκεί

που μιαν αυγή φύτεψε βασιλικό η θλίψη

για ν’ αρχίσει ξανά πάλι η ζωή.

Αφού σας ευχαριστήσω θερμά για την φιλοξενία, θα κλείσω το κείμενό μου με το τελευταίο ποίημα της συλλογής. Στο βιβλίο η κενή σελίδα δίπλα του “γράφει” την λέξη επιλογή, όχι για παραίτηση και λήθη αλλά για ξεκίνημα δημιουργικό.

Λευκό απόγευμα

Ξεφύλλισα τη μέρα, είναι πυκνογραμμένη

έμεινε μόνο ένα λευκό απόγευμα

ο σελιδοδείκτης θέλει να το προσπεράσει

ένα αύριο ή κάποιο χθες ενοχικό προτιμά.

Από εμένα κάνω τρία βήματα μακριά

και βάζω τα χέρια στις τσέπες. Ανακούφιση.

Αφήνω το άσπρο να φανταστεί τις λέξεις

αν θα βρέξει κανένα κυκλάμινο δεν ξέρει

κι όταν ήμασταν παιδιά κάναμε τα λουλούδια.

Δεν ήξερα τότε να σχεδιάζω πολλά

χρειαζόταν να ξέρω πού μπαίνει ο ήλιος

μετά συνέχιζε εκείνος τη ζωγραφιά

σπίτι εγώ γυρνούσα γελώντας δυνατά

περήφανη για τα χτυπημένα γόνατά μου.

Κάθε τον ήλιο που κατάματα κοιτώ, δακρύζω.

Ελπίζω να κράτησες ένα απόγευμα.

 

Το βιβλίο της Φυλλένιας Σφουγγάρη “Ναίφως” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ελκυστής

 

Η Φυλλένια Σφουγγάρη γεννήθηκε στη Β. Εύβοια. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και συνέχισε με σπουδές στην Προσχολική Αγωγή και Εκπαίδευση στο ίδιο πανεπιστήμιο. Ασχολείται με το κλασικό πιάνο και είναι κάτοχος πτυχίου ειδικού αρμονίας. Η ποιητική της συλλογή «Ναίφως» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ελκυστής.

 

 

6