Τη σειρά δοκιμίων Altera Pars συνεχίζει ένα κείμενο του Φοίβου Οικονομίδη για το μυθιστόρημά του “Βορράς” που κυκλοφόρησε το 2020 από τις εκδόσεις της Εστίας.
Κείμενο: Φοίβος Οικονομίδης
Πότε ξεκινάει η πραγματική ζωή; Ξεκινάει όταν έρχεται η ευτυχία; Κι αν ναι, τι είναι η ευτυχία; Και πότε ξέρουμε πως είναι εδώ; Αυτά ήταν μερικά από τα ερωτήματα που είχαν φωλιάσει στο κεφάλι μου και δεν έλεγαν να φύγουν όταν με βρήκε η ιδέα του Βορρά. Μια απλή ιδέα: τι και αν δεν υπήρχε το περιθώριο της αναζήτησης; Τι και αν έπρεπε να βρω την απάντηση τώρα, αύριο, μεθαύριο; Τι και αν δινόταν στους ανθρώπους ένα τελεσίγραφο: ή θα είστε ευτυχισμένοι σε 9 μέρες, ή δεν θα είστε ποτέ. Το χρονικό πλαίσιο το επέλεξα αυθαίρετα. Δεν ήθελα να είναι 7 ημέρες, για να μην είναι μια αυστηρά ορισμένη εβδομάδα, μια ποσότητα χρόνου δηλαδή που ξέρουν πώς να χειρίζονται οι άνθρωποι, αλλά ούτε και ένας διψήφιος αριθμός ημερών, για να μην φαντάζουν αρκετές. 9 μέρες. Περιττός αριθμός και μικρός.
Πώς όμως δημιουργείται αυτή η καταπιεστική συνθήκη; Θα έπρεπε να είναι κάτι παράδοξο, κάτι εξωγενές, ένα εύρημα εκτός της ανθρώπινης κατάστασης, κάπως απελπιστικό. Ένα στοιχείο που θα «έκλεβε», ίσως, κάτι από το παράλογο του Καμύ. Ένας κομήτης λοιπόν, κάτι κυριολεκτικά εξωγήινο και ανεξέλεγκτο, που έρχεται από τα βάθη του σύμπαντος. Σε 9 μέρες θα πέσει ένας κομήτης και εξαιτίας του όλοι σας θα παγώσετε συναισθηματικά, για πάντα. Κανονίστε την πορεία σας. Ή θα είστε ευτυχισμένοι μέχρι τότε, ή τη βάψατε.
Έτσι λοιπόν, ο πρωταγωνιστής, ο Αλέξανδρος, ξαφνικά βρίσκει τον εαυτό του στο χάος, ή μάλλον, καλύτερα, στο μηδέν. Επέλεξα να είναι συνομήλικός μου, ώστε να μπορώ να μιλήσω ειλικρινά και σε βάθος για τον ψυχισμό του, μιας και η ιστορία θα ήταν σε μεγάλο ποσοστό ένα εσωτερικό ταξίδι. Αναρωτιέται ο Αλέξανδρος: υπήρξα ποτέ ευτυχισμένος; Σίγουρα ναι. Ή μήπως όχι; Έχω εννιά μέρες προτού αλλάξω για πάντα. Έκανα ό,τι μπορούσα; Δεν υπάρχουν δικαιολογίες περί νεότητας, έκανα αρκετά; Είμαι ικανοποιημένος; Όχι βέβαια. Έχω ένα τεράστιο κενό μέσα μου και το συνειδητοποιώ τώρα, πού το βρήκα; Πότε πρόλαβα; Καλείται, λοιπόν, ο Αλέξανδρος να ανακαλύψει τι πραγματικά ποθεί, τι είναι αυτό που θα του δώσει την ευτυχία στο πιάτο, αλλά και να ανακαλύψει τι του την έχει στερήσει μέχρι σήμερα. Το ένα ερώτημα γεννά το άλλο και με κάθε πέτρα που σηκώνει βρίσκει κι άλλο αδιέξοδο, κι άλλο κενό, κι άλλα ερωτήματα.
Ο Αλέξανδρος, αν μη τι άλλο, είναι παιδί της γενιάς του. Της γενιάς που μεγάλωσε μέσα στην κοινωνική δικτύωση, μέσα στις ραγδαίες εξελίξεις, την κρίση. Θεωρητικά, ανήκει στη γενιά που τα βρήκε όλα έτοιμα περισσότερο από κάθε άλλη γενιά. Γιατί, λοιπόν, ο Αλέξανδρος αλλά και ο ευρύτερος κύκλος του να δυσκολεύονται τόσο πολύ να ψηλαφίσουν τη χαρά; Γιατί να τους κατακλύζει το άγχος και η αβεβαιότητα; Φταίει ο κόσμος; Φταίει το σύστημα; Φταίνε εκείνοι; Τι είναι αυτό που τους έκανε να πιστεύουν πως η πραγματική τους ζωή είναι κάτι άλλο, κάτι που έρχεται όμως τώρα δεν είναι εδώ, να πιστεύουν πως βρίσκονται σε κάποια αίθουσα αναμονής πριν τη ζωή, τη ζωή που θα ξεκινούσε αργότερα;
Στο «Βαθύ Μπλε, Σχεδόν Μαύρο», ο Θανάσης Βαλτινός γράφει πως «η μνήμη είναι». Ο Αλέξανδρος έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με την ενηλικίωση, τις απελπισίες και τα παράδοξα της ζωής και καλείται να συνειδητοποιήσει πως «η ζωή είναι».
Δεν το ξέρει ακόμα, όμως, αυτό. Ας είναι η ζωή, εκείνος την ευτυχία θέλει και δεν λέει να τη βρει. Την ψάχνει στο παρελθόν, την ψάχνει στους συγγενείς, τους προγόνους, τους φίλους, την τέχνη, τον έρωτα. Κι όλο νιώθει και χειρότερα. Κι όλο χάνεται πιο βαθιά. Κι όμως, όλα όσα βιώνει στις σελίδες του βιβλίου είναι μαγικά. Τα χρώματα υπεράνθρωπα, οι καταστάσεις σχεδόν θεατρικές. Εμείς το βλέπουμε. Εκείνος όχι. Δεν του αρκεί. Κοιτάζει εμμονικά την πυξίδα που του «έδωσε» ο πατέρας του. «Ό,τι θες, αλλά να έχεις έναν Βορρά». Έναν στόχο, κι ας είναι μόλις για αύριο. Κοιτάζει την πυξίδα, ψάχνει τον Βορρά, όμως ο Βορράς είναι παντού κι εκείνος, και η ευτυχία, πουθενά.
Η ευτυχία μπορεί και να μην είναι. Η ευτυχία μπορεί και να πέρασε. Η ευτυχία μπορεί να περάσει πάλι αύριο, για λίγο, να πιεί έναν καφέ και να φύγει. Ποιος ξέρει; Ποιος την ξέρει; Η ομορφιά, όμως, είναι. Ο πόθος είναι. Η ζωή είναι. Και με τη βίαιη ενηλικίωση που του επιβάλλει ο κομήτης, ο Αλέξανδρος θα πρέπει, αργά ή γρήγορα, να το καταλάβει. Και να την κυνηγήσει τη ζωή, αχόρταγα, ανικανοποίητα, παράφορα μέχρι τέλους.
Το βιβλίο του Φοίβου Οικονομίδη “Βορράς” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις της Εστίας
0