Οι εκδόσεις Πόλις παρουσιάζουν το εκδοτικό τους πρόγραμμα για τους προσεχείς μήνες.
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Christophe Boltanski
Στα ίχνη της
μετάφραση: Μιχάλης Μητσός
κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία την Πέμπτη 20 Ιανουαρίου
Η μητέρα πέθανε. Έμενε κλεισμένη στο παρισινό διαμέρισμά της, μέσα σε ένα συνονθύλευμα επίπλων, εφημερίδων, μισοσβησμένων τσιγάρων, σκουπιδιών, με μόνη συντροφιά τον σκύλο της τον Τσιπς. Σιλουέτα ασθενική, φασματική, άναβε το ένα Γκωλουάζ μετά το άλλο, παρόλο που ο καρκίνος είχε προσβάλει τους πνεύμονές της. Αυτή, που τη γοήτευαν η έντονη ζωή και οι συγκινήσεις, είχε μείνει χωρίς επικοινωνία με τον έξω κόσμο, χωρίς εργασία, και ονειρευόταν μυστικά μια καριέρα συγγραφέως αστυνομικών μυθιστορημάτων. Ο γιος της ανακαλύπτει σχεδιάσματα, σκόρπιες σημειώσεις, για ένα μυθιστόρημα που θα μπορούσε να γραφτεί. Το ανολοκλήρωτο ως μεγάλη τέχνη.
Για τον γιο της, παραμένει μια άγνωστη. Αυτή ήταν απόμακρη, απούσα. Αυτός, σε δημοσιογραφική αποστολή, δεν ήταν παρών ούτε στην κηδεία της. Ο συγγραφέας, γιος και αφηγητής ακολουθεί τα ίχνη της μητέρας του ως ντετέκτιβ και κατάσκοπος. Προσπαθεί να ανασυστήσει το πορτρέτο της, να μάθει ποια ήταν αυτή η τόσο φευγαλέα γυναίκα που τόσο πολύ έμοιαζε με τους ήρωες των μυθιστορημάτων που ήθελε να γράψει. Κι αν όλα ξεκίνησαν όταν ήταν φοιτήτρια στη Σορβόννη, τότε που συνδέθηκε με τις οργανώσεις της Άκρας Αριστεράς και πέρασε στην παρανομία, βοηθώντας τους αλγερίνους επαναστάτες στον Πόλεμο της Αλγερίας, με κίνδυνο να κατηγορηθεί για προδοσία;
Συνταρακτική ιστορία μιας γυναίκας που χάθηκε, αναζήτηση από έναν γιο που ψάχνει τη μητέρα του, το Στα ίχνη της είναι ένα συναρπαστικό βιβλίο αντικατοπτρισμών που θέτει διαρκώς ερωτήσεις, προσθέτει συνεχώς νέα στοιχεία του παζλ, αλλά αρνείται να δώσει οριστικές απαντήσεις. Ο Κριστόφ Μπολτανσκί προσφέρει στη μητέρα του τον πιο ωραίο προορισμό: να γίνει ηρωίδα ενός μυθιστορήματος.
(Το κείμενο του οπισθοφύλλου βασίστηκε κυρίως σε κριτική της Sophie Joubert για το βιβλίο, η οποία δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα L’Humanité, στις 6 Σεπτεμβρίου 2018.)
***
Μυθοπλαστική αφήγηση αφιερωμένη στα χρόνια της νιότης της μητέρας του, μαλλιά κομμένα κοντά, σύννεφα καπνού από Γκωλουάζ, και συνταρακτικές σελίδες για την ίδια τη συγγραφική αδυναμία, γεννούν ένα εντυπωσιακό κείμενο.
Le Figaro
Ένα μυθιστόρημα που περιγράφει αριστουργηματικά την οδύνη, την απέραντη έλλειψη.
Télérama
Σε αυτό το συνταρακτικό κείμενο, που έχει τη μορφή του νουάρ, ο γιος αντιμετωπίζει τη ζωή της μητέρας του χωρίς υπεκφυγές και χωρίς να πέφτει ποτέ στο μελό, παρόλο που η συγκίνηση είναι πάντοτε παρούσα, έτοιμη να αναφανεί.
Les Inrockuptibles
Ο γιος αντιμετωπίζει τη μητέρα του με αριστουργηματικά συγκρατημένη συγκίνηση.
La Vie
Το βιβλίο αξιοποιεί τις ενδείξεις και τρυπώνει στις χαραμάδες για να φωτίσει μύχιες σχισμές, που είναι και δικές μας σχισμές, και οι οποίες γεμίζουν με βασανισμένες μοναξιές, ήττες που μας σημάδεψαν, σιωπηρούς σπαραγμούς. Έτσι βαδίζει η λογοτεχνία, μέσα από απαρηγόρητες παρηγοριές.
La Croix
***
Ο Κριστόφ Μπολτανσκί γεννήθηκε το 1962 στο Boulogne-Billancourt. Γιος του κοινωνιολόγου Λυκ Μπολτανσκί και ανιψιός του εικαστικού Κριστιάν Μπολτανσκί, σπούδασε δημοσιογραφία στο Centre de formation des journalistes του Παρισιού. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα Libération και στο περιοδικό Le Nouvel Observateur, και ως αρχισυντάκτης του περιοδικού Revue XXI.
Έχει δημοσιεύσει δοκίμια και λογοτεχνικά έργα. Έχει τιμηθεί με το βραβείο Bayeux-Calvados των πολεμικών ανταποκριτών (2010), και με το βραβείο Femina για το βιβλίο του Η κρυψώνα (2015), που κυκλοφορεί και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Utopia.
Το Στα ίχνη της ήταν υποψήφιο για το λογοτεχνικό βραβείο της εφημερίδας Le Monde.
Alain Damasio
Οι αθέατοι
μετάφραση: Δημήτρης Δημακόπουλος
μυθιστόρημα
Γαλλία, έτος 2040. Το κράτος έχει πτωχεύσει και προχωρεί στην ιδιωτικοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, εκτός εκείνων που αφορούν τη δημόσια ασφάλεια. Ακόμα και οι πόλεις περιέρχονται στην ιδιοκτησία των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Οι φτωχοί θεωρούνται πολίτες δεύτερης κατηγορίας, ενώ συγκεκριμένα προνόμια απονέμονται σε όσους έχουν την οικονομική ευχέρεια να τα αγοράσουν Η δημοκρατία τύποις λειτουργεί, αλλά τίθεται υπό αυστηρή επιτήρηση. Ένας εκτεταμένος έλεγχος μέσω της γενικευμένης χρήσης της πιο προηγμένης ψηφιακής τεχνολογίας, επιβάλλεται σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, επιτρέποντας την εύκολη ανίχνευση της των ανεπιθύμητων. Ρωγμές, ωστόσο, εμφανίζονται στο σύστημα και δυνάμεις αντίστασης ξεπροβάλλουν. Οι αποκλεισμένοι οργανώνουν την εξέγερσή τους, ενώ οι μυστηριώδεις «Αθέατοι», απροσδιόριστα πλάσματα, μεταξύ ζώου και ανθρώπου, κατορθώνουν να ξεφεύγουν από την επιτήρηση, παρά τον ανελέητο διωγμό τους από τις αρχές. Η πλοκή εξελίσσεται μέσα από ένα ζευγάρι, τον Λόρκα και τη Σαχάρ, που αναζητούν την εξαφανισμένη κόρη τους, ελπίζοντας ότι έχει καταφύγει στους «Αθέατους». Εδώ η πένα του Νταμαζιό αποκτά μια έντονη συναισθηματική φόρτιση και αφιερώνει πολύ συγκινητικές σελίδες για τη σχέση γονιών-παιδιών.
Ο Αλαίν Νταμαζιό, μία από τις πιο σημαντικές παρουσίες στον χώρο της σύγχρονης γαλλόφωνης επιστημονικής φαντασίας, συναρθρώνει σε μια συναρπαστική ποιητική μυθοπλασία την πολιτική παρέμβαση, το θρίλερ και τη φιλοσοφία. Οι Αθέατοι είναι ένα βιβλίο-σύμπαν με θέμα τα διακυβεύματα των καιρών μας: την προσπάθεια ελέγχου των πάντων, την αμφισβήτηση και την αλληλεγγύη.
***
Με τους Αθέατους ο Αλαίν Νταμαζιό εξυψώνει τη γαλλική επιστημονική φαντασία. Ο γλωσσικός πλούτος, η αφηγηματική μαεστρία και η πολιτική οξυδέρκεια του βιβλίου αιχμαλωτίζουν τον αναγνώστη από τις πρώτες κιόλας σελίδες.
Le Point
Ντρόουνς, ιχνηλάτηση, αυξημένη επιτήρηση: το παρόν μεταφέρεται με αριστουργηματικό τρόπο στους Αθέατους.
Le Nouveau Magazine Littéraire
Ο Νταμαζιό επιστρέφει επιτέλους παντοδύναμος, με τους Αθέατους, ωδή στην αγάπη και την ελευθερία. Ένα συναρπαστικό οικολογικό θρίλερ, με πλούσια και ευρηματική δουλειά στη γλώσσα, αλλά και στην τυπογραφική μορφή.
Le Monde
Η δουλειά πάνω στη γλώσσα ήδη παρούσα και στα προηγούμενα βιβλία του, εμφανίζεται περισσότερο από ποτέ δυνατή: κάθε χαρακτήρας έχει τη δική του ύπαρξη και το δικό του ξεχωριστό ιδίωμα. Αυτή η πολυφωνία, μόλις εξοικειωθούμε μαζί της, μας προσφέρει την τέλεια ψευδαίσθηση ότι βρισκόμαστε στο επίκεντρο της δράσης.
Βιβλίο φιλόδοξο ως προς τη θεματική του και τη χρήση της γλώσσα, κόβει την ανάσα.
Libération
Ένα έργο θεμελιώδες, εξαιρετικά φιλόδοξο τόσο ως προς τη μορφή όσο και ως προς το περιεχόμενό του, η επινοητικότητα του οποίου δεν ξεχνά ποτέ την αναγνωστική απόλαυση. Με τόλμη και πολιτικό όραμα, ο σπουδαίος Αλαίν Νταμαζιό, με το τρίτο μυθιστόρημά του, υπερβαίνει κατά πολύ τις προσδοκίες μας, δημοσιεύοντας ένα βιβλίο συγκλονιστικό από λογοτεχνική άποψη και ιλιγγιωδώς δυνατό.
Lire
***
Ο Αλαίν Νταμαζιό γεννήθηκε το 1969 στη Λυών. Θεωρείται ως ο κορυφαίος, σήμερα, γάλλος συγγραφέας του φανταστικού και της πολιτικής δυστοπίας, ενώ με τα βιβλία και άρθρα του παρεμβαίνει ενεργά στη δημόσια πολιτική ζωή της Γαλλίας, υποστηρίζοντας απόψεις που είναι επηρεασμένες από τις θέσεις του Ζιλ Ντελέζ.
Έχει τιμηθεί τρεις φορές με το σημαντικότερο βραβείο επιστημονικής φαντασίας στη Γαλλία, το Grand Prix de l’imaginaire. Οι αθέατοι έχουν τιμηθεί με Grand Prix de l’imaginaire και ανακηρύχθηκαν καλύτερο βιβλίο της χρονιάς από το περιοδικό Lire.
James Grady
Mad dogs
Μετάφραση: Άλκηστις Τριμπέρη
μυθιστόρημα
Κάπου στο Μέιν, στην καρδιά ενός δάσους, είναι κρυμμένο ένα πολύ ειδικό ψυχιατρικό νοσοκομείο. Εδώ εγκλείονται πρώην πράκτορες της CIA όταν επιστρέφουν από τις άκρως απόρρητες και ιδιαίτερες αποστολές τους, κουβαλώντας βαριά ψυχικά τραύματα. Ένα απόγευμα, ο ψυχίατρος που είναι επιφορτισμένος με την παρακολούθηση πέντε από αυτούς, βρίσκεται δολοφονημένος. Ο φόνος φέρει τη σφραγίδα της Υπηρεσίας και είναι παραπάνω από φανερό ότι στους πέντε ασθενείς (τέσσερις άντρες και μία γυναίκα) θα ασκηθεί δίωξη για ανθρωποκτονία. Μόνη διέξοδός τους η φυγή προς την Ουάσινγκτον. Εκεί ίσως συναντήσουν τον άνθρωπο που ενδεχομένως γνωρίζει τι ακριβώς συμβαίνει. Το περισσότερο επείγον πρόβλημά τους όμως είναι πως θα ταξιδέψουν χωρίς τη συνήθη φαρμακευτική αγωγή τους από την οποία είναι απολύτως εξαρτημένοι…
Ο συγγραφέας του θρυλικού κατασκοπικού μυθιστορήματος Οι έξι μέρες του Κόνδορα, μας προσφέρει, ακολουθώντας την ξέφρενη πορεία των ηρώων του και εμποτίζοντας τη γραφή του στον παρανοϊκό τρόπο σκέψης τους, μια συναρπαστική περιγραφή κατασκόπων σε απόγνωση, που αγωνίζονται μέσα στην παράνοιά τους να ανακαλύψουν την αλήθεια μέσα σε έναν κόσμο που είναι όντως απειλητικός και εχθρικός. Ο Γκρέιντι καταφέρνει όμως να γράψει κάτι πολύ σημαντικότερο και βαθύτερο από ένα εντυπωσιακό κατασκοπικό μυθιστόρημα. Καταθέτει μια οξυδερκή ματιά και αναπτύσσει έναν βαθύ στοχασμό για τα εγκλήματα που διαπράττονται ατιμωρητί στο όνομα του εθνικού και του κρατικού συμφέροντος.
***
Ένα μυθιστόρημα ροκ εν ρολ που εντυπωσιάζει.
George Pelekanos
***
Ο Τζέιμς Γκρέιντι γεννήθηκε το 1949 στο Shelby της Μοντάνα.
Σπούδασε ΜΜΕ και δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο της Missoula. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, αλλά και στη συνέχεια, συμμετείχε ενεργά στην πολιτική ζωή τόσο ως μέλος του γραφείου του γερουσιαστή Metcalf όσο και ως ακτιβιστής κατά του πολέμου του Βιετνάμ, ενώ εργάστηκε για τη συνταγματική αναθεώρηση της Μοντάνα. Για τέσσερα χρόνια εργάστηκε ως δημοσιογράφος-ερευνητής μαζί με τον Jack Anderson. Το 1974 δημοσίευσε το πρώτο μυθιστόρημά του, τις Έξι μέρες του Κόνδορα, πολιτικό, κατασκοπικό θρίλερ που γνώρισε παγκόσμια επιτυχία και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Σύντνεϋ Πόλακ με ερμηνευτές τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ, τη Φέι Νταναγουέι και τον Μαξ φον Σίντοφ. Ακολούθησαν πολλά ακόμα σημαντικά βιβλία στο ίδιο πνεύμα, όπως τα: Shadow of the Condor, River of Darkness, Thunder, White Flame, City of Shadows, Last Days of the Condor, αλλά και πιο κλασικά νουάρ, όπως το Steeltown που αποτελεί φόρο τιμής στο έργο του Ντάσιελ Χάμετ Red Harvest.
Graham Greene
Καμένο χαρτί
μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης
μυθιστόρημα
Αν και το μυθιστόρημα του Γκρην διαδραματίζεται κυρίως σε ένα λεπροκομείο καθολικού μοναστηριού στο Βελγικό Κονγκό, τη δεκαετία του ’60, δεν είναι ένα βιβλίο για τη λέπρα· είναι ένα ψυχολογικό μυθιστόρημα για έναν άντρα που αρρώστησε από ένα είδος ηθικής λέπρας και βγήκε από αυτή λαβωμένος, ακρωτηριασμένος, χωρίς κανένα πια ενδιαφέρον για τη ζωή και για το ό,τι συμβαίνει γύρω του.
Αυτός ο άνθρωπος είναι ένας διάσημος αρχιτέκτονας. Το να κάνει έρωτα ήταν γι’ αυτόν συνώνυμο με το να αγαπά. Ανακάλυψε το λάθος του, τον κυριεύει η αμφιβολία και η απελπισία για τους έρωτες που έζησε, τη δουλειά του, στην οποία διέπρεψε, και όλες τις επιλογές του και καταφεύγει στο Κονγκό, χωρίς να έχει καμιά ιδέα για το τι θα κάνει σ’ αυτή τη χώρα. Εκεί συναντά πιστούς χριστιανούς και άθεους.
Ο Γκρην μπορεί να είναι χριστιανός, αλλά δεν είναι καθόλου διδακτικός. Τα πορτραίτα των χριστιανών που σκιαγραφεί είναι αμείλικτα. Μόνο ένας σώζεται και ζωγραφίζεται με συμπαθητικά χαρακτηριστικά: ο ηγούμενος της αποστολής, ο οποίος ωστόσο παραμένει ένας νηφάλιος, ουδέτερος παρατηρητής, μακριά από τη δράση. Και η Θεία Χάρις είναι απούσα, εκτός κι αν, ίσως, στο τέλος του βιβλίου, αναφύεται πιθανόν η ελπίδα για την παρέμβασή της.
Από την άλλη, η πλευρά των άθεων ζωγραφίζεται με έντονα χρώματα. Ένας δημοσιογράφος, χωρίς ενδοιασμούς, η απόλυτη αδιαντροπιά του οποίου επισύρει εν τέλει την επιείκεια. Και ένας γιατρός, ακέραιος, θαρραλέος, ευφυής, που δεν γνωρίζει τη χαρά της ζωής, αλλά ο αγώνας που δίνει εναντίον της λέπρας, του επιτρέπει να ζει. Αυτός, θρησκεία του οποίου είναι η επιστήμη και η πρόοδος, συμβιώνει αρμονικά με τους μοναχούς.
Γιατί γράφτηκε αυτό το μυθιστόρημα, που από την πρώτη σελίδα του, φυλακίζει τον αναγνώστη του σε ένα δάσος γεμάτο υγρασία, μυρωδιές και οδύνες; Είναι άραγε μόνο μια σπουδή για την εσωτερική σκλήρυνση των ανθρώπων, την αδυναμία τους να νιώθουν συγκίνηση και τρυφερότητα; Ή μήπως πρέπει να δούμε, μετά από τόσα σημαντικά βιβλία που μας έδωσε ο Γκρην, μετά από την επίδειξη δεξιοτεχνίας του μέσω της διαλεκτικής αμαρτίας και χάρης, μετά τη δόξα που απέκτησε, μετά την παραμονή του σε ένα λεπροκομείο που τη φανταζόμαστε συνταρακτική, μήπως πρέπει λοιπόν να δούμε τον απόηχο των ερωτημάτων που θέτει ο ίδιος για τον εαυτό του και για το νόημα της ζωής; Γιατί αλλιώς, πώς να εξηγήσουμε ότι τούτο το μυθιστόρημα, που δεν έχει την τεχνική τελειότητα του Τέλους μιας σχέσης ούτε το ανθρώπινο βάθους της Δύναμης και της δόξας , μας αγγίζει περισσότερο από κάθε άλλο βιβλίο του Γκρην;
[Το παραπάνω κείμενο βασίστηκε κυρίως στην κριτική του André Fontaine που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Le Monde, στις 25 Φεβρουαρίου 1961.]
***
Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορούν επίσης τα μυθιστορήματα του Γκράχαμ Γκρην:
- Ο ήσυχος Αμερικανός
- Ο άνθρωπός μας στην Αβάνα
- Οι θεατρίνοι
- Η δύναμις και η δόξα
- Η καρδιά των πραγμάτων
- Ο ανθρώπινος παράγοντας
και ετοιμάζεται το The Honorary Consul.
Jean-Michel Guenassia
Οι χώρες της επαγγελίας
μετάφραση: Χαρά Σκιαδέλλη
μυθιστόρημα
Παρίσι, Αλγέρι, Τελ Αβίβ, Αγία Πετρούπολη: από το 1964 ώς το 2007, τα όνειρα των Αθεράπευτα Αισιόδοξων διατρέχουν τέσσερις δεκαετίες που περιλαμβάνουν όλες τις Επαγγελίες της Γης και όλες τις Γαίες της Επαγγελίας.
Ο Μισέλ Μαρινί είναι ακριβώς δεκαεφτά ετών και έχει μόλις πάρει το απολυτήριο λυκείου. Χασομεράει στο καφέ «Cadran» της Βαστίλης, όπου παίζει φλιπεράκι καθυστερώντας τη στιγμή της εγγραφής του στο πανεπιστήμιο. Τα σχέδιά του; Να πάει να συναντήσει την Καμίγ, που αποφάσισε να ζήσει σε ένα κιμπούτς στο Ισραήλ· να ανακαλύψει τον κόσμο, εξοπλισμένος με τη Leica του· και να ξαναβρεί τη Σεσίλ, την αγαπημένη του αδελφού του, του Φρανκ. Ένθερμος κομμουνιστής, ο Φρανκ δεν επέστρεψε ποτέ από την Αλγερία μετά τη λιποταξία του, προτιμώντας να αφιερώσει τη ζωή του στο να αλλάξει τον κόσμο – ακόμα κι αν χρειαζόταν να αντικαταστήσει το κόκκινο αστέρι με το καλογερικό ράσο…
Παρασυρμένοι στη δίνη των ερώτων και των μυστικών τους, οι τελευταίοι Αθεράπευτα Αισιόδοξοι έχουν όλοι στην καρδιά τους τις μεγάλες προσδοκίες εκείνης της πολυτάραχης περιόδου.
Από την αποαποικιοποίηση ώς την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ, από τις οφθαλμαπάτες της καταναλωτικής κοινωνίας ώς τους μυστικιστικούς πειρασμούς, ο Ζαν-Μισέλ Γκενασιά χαράσσει ‒με την ισχύ και τη δύναμη στην οποία όφειλε την τεράστια επιτυχία του το βραβευμένο με Goncourt des lycéens έργο του Η λέσχη των αθεράπευτα αισιόδοξων‒ την ενδόμυχη εποποιία μιας ολόκληρης γενιάς∙ τη συγκινητική και γενναιόδωρη τοιχογραφία μιας εποχής, το αριστοτεχνικό αφήγημα των ψευδαισθήσεών μας.
***
Ο Ζαν-Μισέλ Γκενασιά γεννήθηκε στο Αλγέρι το 1950. Σπούδασε νομικά και εργάστηκε ως δικηγόρος.
Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορούν τα βιβλία του H λέσχη των αθεράπευτα αισιόδοξων (τιμήθηκε με το βραβείο Γκονκούρ που απονέμουν οι μαθητές λυκείου), Η ζωή που ονειρεύτηκε ο Ερνέστο Γκ. και Το βαλς των δέντρων και του ουρανού.
David Shafer
Ουίσκι Τάνγκο Φόξτροτ
μετάφραση: Λευτέρης Καλοσπύρος
μυθιστόρημα
Η Λεϊλά Μετζνούν, μια νεαρή ιδεαλίστρια που εργάζεται για λογαριασμό μιας αμερικανικής ΜΚΟ, βλέπει κάτι που δεν θα έπρεπε να δει, σ’ ένα απομονωμένο δάσος στα σύνορα της Βιρμανίας με την Κίνα.
Ο Λίο Κρέιν, γόνος πάμπλουτης οικογένειας που οι θεωρίες συνωμοσίας δεν τον αφήνουν αδιάφορο, πέφτει και χτυπάει με το ποδήλατό του στον δρόμο για τη δουλειά του, στο Πόρτλαντ του Όρεγκον. Το ατύχημα συμβαίνει κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες. Τελικά, καταφέρνει να φτάσει στον χώρο εργασίας του, αλλά την ίδια μέρα απολύεται.
Ο Μαρκ Ντέβεροου, διάσημος συγγραφέας βιβλίων αυτοβοήθειας, ξέρει πολύ καλά πόσο ανόητες είναι οι συνταγές του και ψάχνει απεγνωσμένα να κάνει κάτι καλύτερο στη ζωή του.
Αυτό που συνδέει τους τρεις ήρωες –και το οποίο αρχικά αγνοούν– είναι ότι έχουν τραβήξει την προσοχή των ανθρώπων της Επιτροπής, μιας μυστικής οργάνωσης αποτελούμενης από μεγιστάνες των επιχειρήσεων και πανίσχυρους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ, που δραστηριοποιείται σε όλο τον κόσμο, προσπαθώντας να ελέγξει τα προσωπικά δεδομένα και την αποθήκευση και μεταφορά των πληροφοριών, και να ιδιωτικοποιήσει τα πάντα. Καθένας τους θα λάβει μέρος με τον τρόπο του στην επιχείρηση αντίστασης κατά της Επιτροπής, η οποία ενορχηστρώνεται από μια κολεκτίβα ευρηματικών χάκερ ακτιβιστών και βασίζεται σε ριζοσπαστικές πολιτικές ιδέες, κλασικές μεθόδους κατασκοπείας και εντυπωσιακή τεχνολογία αιχμής.
Η Λεϊλά, ο Λίο και ο Μαρκ θα κληθούν στην πορεία να παλέψουν με τους προσωπικούς τους δαίμονες, να επαναξιολογήσουν τις αρχές που νοηματοδοτούν τη ζωή τους, και να επαναπροσδιορίσουν τις πεποιθήσεις τους για την αγάπη και τη φιλία, όπως επίσης και τη σχέση τους με τις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Αντλώντας τις επιρροές του από τη λαϊκή κουλτούρα και τον κινηματογράφο, τη φιλοσοφία και τη σύγχρονη τεχνολογία, τον Νιλ Στίβενσον και τον Φίλιπ Ντικ, τον Ντον ΝτεΛίλο και τον Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας, το Ουίσκι Τάνγκο Φόξτροτ είναι ένα τολμηρό, πρωτότυπο και με έντονο σασπένς μυθιστόρημα, το οποίο παρουσιάζει με ευρηματικό και ίσως προφητικό τρόπο τους κινδύνους και τις προοπτικές που κρύβουν οι ονλάιν ζωές μας.
***
Η παράξενη υπόθεση του βιβλίου καταλήγει να ακούγεται ανατριχιαστικά αληθοφανής: «Τι θα συνέβαινε αν μια σκιώδης κυβέρνηση φακέλωνε τα πάντα γύρω από το πρόσωπό σου;»
New Yorker
Αστείο, συγκινητικό, συναρπαστικό και τρομερά έξυπνο.
Time, «Τα δέκα καλύτερα μυθιστορήματα του 2014»
Η γραφή του Σέιφερ είναι μοντέρνα, εξαιρετικά χιουμοριστική, πρωτοποριακή. Ο Σέιφερ, εντέλει, καταπιάνεται με τα παραδοσιακά θέματα της ηθικής και της κάθαρσης. Το ευρηματικό, κωμικό, δυστοπικό, υβριδικό θρίλερ του αποκατέστησε την πίστη μου στη λογοτεχνία.
Mark Lindquist, Seattle Times
Προλαβαίνω να προσθέσω το Ουίσκι Τάνγκο Φόξτροτ στη λίστα με τις υποψηφιότητες για το καλύτερο βιβλίο αυτού του καλοκαιριού; […] Ο κύριος Σέιφερ έχει γράψει ένα λαμπρό, αναιδές και διασκεδαστικό βιβλίο που, όποτε αμφιρρέπει, γέρνει προς τη μεριά της γενναιοδωρίας, τόσο αφηγηματικά όσο και σε άλλα επίπεδα.
Dwight Garner, New York Times
Ξεκαρδιστικό, συγκινητικό και πολύ φιλόδοξο, το Ουίσκι Τάνγκο Φόξτροτ του Ντέιβιντ Σέιφερ διαβάζεται σαν μια συνωμοσία εναντίον της Αμερικής επινοημένη από την Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας και γραμμένη κρυφά από τον Ντον ΝτεΛίλο. Ερωτική ιστορία και συνάμα διεθνές θρίλερ για την κοινωνία παρακολούθησης στην οποία ζούμε, ένα βιβλίο τόσο πειστικά παρανοϊκό που θα σας αναγκάσει να καλύψετε με ταινία την κάμερα του υπολογιστή σας. Αυτό εδώ δεν είναι το μυθιστόρημα ενός πρωτοεμφανιζόμενου, αλλά ένα βιβλίο που σηματοδοτεί την έλευση ενός μεγάλου νέου συγγραφέα.
Adam Ross
Η κριτική δεν δίστασε να παραπέμψει στους Πίντσον, ΝτεΛίλο, Φόστερ Γουάλας, Φίλιπ Ντικ. Το βιβλίο, κάτι ανάμεσα σε cyberpunk θρίλερ και έκκεντρο κατασκοπικό μυθιστόρημα, ανήκει στα μεγάλα εκείνα έργα που αποκρυπτογραφούν με οξυδέρκεια, ευφυΐα και κομψότητα τον παράλογο σύγχρονο κόσμο μας. Διακρίνεται για τους αιχμηρούς διαλόγους και το σαγηνευτικό χιούμορ του.
Sang–Froid
Κοκτέιλ δράσης, ποίησης και μαύρου χιούμορ. Η εκκεντρικότητα του Πίντσον και η τρέλα των αδελφών Κοέν: ο Σέιφερ επιτυγχάνει τη σύνθεσή τους σε αυτό το απολαυστικό θρίλερ.
Technikart
***
Ο Ντέιβιντ Σέιφερ γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη. Σπούδασε στο Χάρβαρντ και στη Σχολή Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Έχει εργαστεί ως δημοσιογράφος.
Δημήτρης Αγγελής
Πάντα βρέχει στό κεφάλι τοῦ σκύλου
ποιητική συλλογή
ΜΑΡΤΙΟΣ 2020
Εἶναι Μάρτιος, ἡ κυκλοφορία στούς δρόμους ἔχει ἀπαγορευτεῖ κι ἐγώ
δέν ξέρω τί νά σοῦ γράψω αὐτό τό κρύο ἀπόγευμα.
Ἔξω ἀπ’ τό παράθυρο ὁ φόβος ἀφαιρεῖ μεθοδικά τά φύλλα μιᾶς λεύκας,
γκρεμίζει τό γύψινο λιοντάρι τῆς πλατείας –στό βιβλίο πού διαβάζω
μιά γυναίκα πάντα ἐπιστρέφει
φαντάζομαι πώς χαϊδεύω τό χέρι σου στό σκοτάδι ἀλλά δέν εἶσαι
κι οὔτε ἄν ἀναβοσβήσω τά φῶτα τρεῖς φορές
ἐμφανίζεσαι.
Μέ κοιτάζεις μέσα ἀπ’ τήν κορνίζα τῆς φωτογραφίας σου –ἕξι μῆνες πρίν,
θάλασσα, χαμογελᾶς– καί ἤδη βλέπεις τήν ἀπουσία σου
τά μαλλιά μου πού γκρίζαραν χωρίς τή συγκατάθεσή σου, τήν καρέκλα πού τρίζει
–ἐγώ
τριγυρνάω ἀπό δωμάτιο σέ δωμάτιο σάν νά διασχίζω τό παρελθόν μου ἤ νά
ψάχνω τό παντελόνι μου
σκοντάφτω διαρκῶς σέ ἀνύπαρκτα ἔπιπλα κι αἰσθάνομαι ζωντανός
μόνο ὅταν σέ σκέφτομαι, ψάχνω ἕνα σημεῖο νά σέ τοποθετήσω –παντοῦ τρύπες
γράφω, γράφω, γράφω ἀλλά ποτέ δέν γεμίζουν, ἀπομνημονεύω
σάν ἀντίδοτο τίς στάσεις τοῦ λεωφορείου μέχρι τό σπίτι σου.
Κι ὅμως ἄν τό σκεφτεῖς
παραμένουμε νέοι κι ἴσως ἀκόμα εὐτυχισμένοι
ἐσύ σ’ ἕνα διαμέρισμα ἄδειο στόν Βύρωνα παίζεις τή Σύλβια Πλάθ, ἐγώ ὄχι
καί τόσο μακριά σου διαβάζω
εἶναι Μάρτιος, τό τηλέφωνο δέν λειτουργεῖ, ἔξω ἀκούγονται μόνο τά φορτηγά
τοῦ θανάτου
ἀφήνω λοιπόν τό βιβλίο στήν ἄκρη, ἀνοίγω ἀπότομα τό παράθυρο καί σοῦ
φωνάζω:
Ἄναψε ξανά λίγο μέλλον γιά μένα!
***
Ο Δημήτρης Αγγελής γεννήθηκε το 1973 στην Αθήνα. Ποιητής και δοκιμιογράφος, είναι διδάκτωρ φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής του περιοδικού Φρέαρ και συνδιευθυντής της ετήσιας έκδοσης χριστιανικού διαλόγου και πολιτισμού Ανθίβολα. Έχει εκδώσει οκτώ ποιητικές συλλογές, δοκίμια, μελέτες και διηγήματα. Έχει τιμηθεί με το βραβείο Λάμπρου Πορφύρα της Ακαδημίας Αθηνών για την ποιητική του συλλογή Επέτειος, με το βραβείο μετάφρασης του Ιδρύματος Corda, με κρατικό βραβείο ποίησης για την ποιητική του συλλογή Ένα ελάφι δακρύζει πάνω στο κρεβάτι μου και με το βραβείο Μάκης Λαχανάς για το σύνολο του έργου του. Στα ισπανικά έχουν κυκλοφορήσει τα βιβλία Aniversario και η ανθολογία ποιημάτων του Si fuera tu noche. Έχει διατελέσει πρόεδρος του Κύκλου Ποιητών και διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών. Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορούν τα βιβλία του Ένα ελάφι δακρύζει πάνω στο κρεβάτι μου και Σχεδόν βιβλικά.
Μαρία Γαβαλά
Ο μικρός Γκοντάρ
Μυθιστόρημα
κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία την Πέμπτη 20 Ιανουαρίου
Παρίσι, τέλη της δεκαετίας του ’60. Ο Γκασπάρ Φρενέλ είναι ένας φιλόδοξος νέος κινηματογραφιστής. Με μια 16άρα κάμερα στον ώμο, κάνει σκοπό της ζωής του να αποτυπώσει σε φιλμ τα σημαδιακά ιστορικά γεγονότα που συμβαίνουν γύρω του. Ο Μάης του ’68, τα ανεπούλωτα τραύματα του Πολέμου της Αλγερίας, η γενοκτονία του λαού της Μπιάφρα, οι βίαιοι εξισλαμισμοί στην Αφρική, η δικτατορία των συνταγματαρχών στην Ελλάδα, είναι μερικά από τα θέματα που τον απασχολούν.
Ένας «κινηματογράφος-αλήθεια», που αιχμαλωτίζει την κοινωνική εξέγερση και τη βία τη στιγμή που διαδραματίζονται.
Η αφήγηση εκτυλίσσεται μέσα από τις αναμνήσεις της Λουκίας Βακαρή, μιας Ελληνίδας σπουδάστριας κινηματογράφου στο Παρίσι, η οποία ενηλικιώνεται, ερωτεύεται και ωριμάζει, με έντονο και ενίοτε οδυνηρό τρόπο, στον απόηχο των μεγάλων κοινωνικών αναταραχών και στη δίνη κρίσιμων προσωπικών αποφάσεων, επιχειρώντας να βρει απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: Μπορεί ένας καλλιτέχνης να διαχειριστεί, χωρίς απώλειες, το αδιανόητο με τα εκατομμύρια των νεκρών ή ό,τι απέμεινε από μια γενοκτονία, ένα ολοκαύτωμα, ένα αιματηρό πραξικόπημα; Σε ποιο βαθμό διασώζεται η ιστορική μνήμη μέσω εικόνων και αφηγήσεων; Είναι όλες οι μαρτυρίες των επιζώντων αδιάψευστες; Έχει ο κινηματογράφος τη δύναμη να συλλαμβάνει με ακρίβεια τις πραγματικές διαστάσεις των γεγονότων, ή αυτό είναι εν μέρει μόνο εφικτό;
***
Η Μαρία Γαβαλά γεννήθηκε στο Κορωπί Αττικής το 1947. Σπούδασε ιστορία και αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Σκηνοθέτησε κινηματογραφικές ταινίες (μεταξύ άλλων, Περί έρωτος-Χρυσάνθη, Το άρωμα της βιολέτας, Το μαγικό γυαλί), έγραψε κριτικές για τον κινηματογράφο, μετέφρασε θεωρητικά-κινηματογραφικά κείμενα, καθώς και λογοτεχνικά έργα. Έχουν εκδοθεί τα μυθιστορήματά της Η υπηρέτρια των αγγέλων (Εστία), Η κυρία του σπιτιού (Εστία), Παραθαλάσσιο θέρετρο το χειμώνα (Εστία), Στη δροσιά των κήπων μου (Εστία), Ακραία καιρικά φαινόμενα (Εστία), Λεμονόκηπος (Κέδρος), και η συλλογή διηγημάτων Από γυαλί (Κέδρος).
Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορούν επίσης τα μυθιστορήματά της Τα κορίτσια της πλατείας και Κόκκινος σταυρός.
Μαρία Κοπανίτσα
Έπεσα στα τέσσερα
ποιητική συλλογή
Αποχαλίνωση, ξεφάντωμα
Τραλαλά τραλαλό όταν φύγει κάποιος που αγαπώ, φτάνω μέχρι τον εκτραχηλισμό.
Εκχωρώ κάθε ασφάλεια στην τύχη και τον φύλακα άγγελο που έχω για να μην πληγωθώ πέφτοντας κατά λάθος στο πάτωμα εννοώ
και το ρίχνω στα βαρβιτουρικά και το ποτό.
Βέβαια, όπως καταλαβαίνετε, και αυτή τη συμπεριφορά
σκέφτηκα από μωρό παιδί πως άμα
μεγαλώσω τόσο όσο μου χρειαστεί,
να την ακολουθήσω για να αποποιηθώ τη στενοχώρια,
και —τι άλλο;— την εγκατάλειψη!
***
Η Μαρία Κοπανίτσα γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1956. Σπούδασε αγγλική φιλολογία στο Καίμπριτζ (Girton College, ΒΑ, ΜΑ), ζωγραφική στο City and Guilds of London Art School και χαρακτική στο Παρίσι, με τους Frélaut και Calvert-Brun (1981-1982).
Το 1982 εξέδωσε το βιβλίο Κυκνάνθρωποι – Ποιήματα και χαρακτικά (εκδ. Εστία) και το 2005 εικονογράφησε τους Ομηρικούς Ύμνους στη Δήμητρα και στον Απόλλωνα (εκδ. Το Ροδακιό). Από το 2011, δημοσιεύει ποιήματά της στα περιοδικά Ποιητική και Νέα Εστία.
Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορεί επίσης η ποιητική της συλλογή Ίδρωσα να το πω.
Ευγενία Μπογιάνου
Αυτές
συλλογή διηγημάτων
Εικοσιτέσσερις τρόποι για να υπάρχεις μέσα στο χρόνο, μέσα στη διαδοχική αλληλουχία των ηλικιών.
Από την Α. μέχρι την Ω. και όλες τις άλλες ενδιάμεσες συνθήκες, εικοσιτέσσερις ιστορίες ανωνυμίας για την γυναικεία κατάσταση.
Εικοσιτέσσερις τρόποι σαν νεύματα. Νεύματα κατάφασης, άρνησης, υποταγής ή εξέγερσης.
Τα διηγήματα της συλλογής απαρτίζουν τα στάδια της ζωής μιας γυναίκας.
Αυτές. Που γίνονται αυτό που είναι.
Αυτό που πάντα ήταν. Αυτό με το οποίο πάντα παλεύουν.
Μόνες, λησμονημένες, σιωπηλές, ανένδοτες, εξεγερμένες.
***
Η Ευγενία Μπογιάνου γεννήθηκε το 1968 στη Θεσσαλονίκη. Έχει εκδώσει τις δύο συλλογές διηγημάτων Το Μυστικό (εκδόσεις Ροές, 2004) και Κλειστή Πόρτα (εκδόσεις Πόλις, 2012), καθώς και τα μυθιστορήματα Ακόμα φεύγει (εκδόσεις Πόλις, 2014), Μόνο ο αέρας ακουγόταν (εκδόσεις Μεταίχμιο, 2016) και Φανή (εκδόσεις Μεταίχμιο, 2020). Γράφει κριτική βιβλίου στην εφημερίδα Αυγή.
Στέφανος Ρέγκας
Είδη γνώσης
ποιητική συλλογή
το νέο όργανο
Άλλαξες εποχή και όνομα,
βρήκες ένα σπίτι για να μείνεις,
μπήκες απ’ το παράθυρο
κι έπιασες να παλεύεις με την πόρτα.
Δεν είχε τζάμι
κάσα πόμολο δεν κουνήθηκε
ούτ’ έναν πόντο
όσο κι αν έσπρωξες.
Τα παράτησες
επανήλθες στο παράθυρο
–πλέον απαγορευτικά ψηλό–
κι άρχισες να καλείς,
απαλά στην αρχή, μετά
όλο και τολμηρότερα.
Πλησίασα.
Είχες αλλάξει,
μα είχα αλλάξει κι εγώ.
***
Ο Στέφανος Ρέγκας γεννήθηκε το 1983 στην Αθήνα. Σπούδασε βιβλιοθηκονομία, πολιτική επιστήμη και ιστορία, και εκπονεί διατριβή στη σπινοζική φιλοσοφία. Συμμετέχει στη συντακτική ομάδα του περιοδικού Kaboom και έχει δημοσιεύσει ποικίλα κείμενα, όπως και μεταφράσεις βιβλίων. Τα Είδη γνώσης είναι το πρώτο του βιβλίο.
Βίβιαν Στεργίου
Δέρμα
συλλογή διηγημάτων
Ένα βαρετό πάρτι στην Αθήνα με καύσωνα αυξάνει τη μοναξιά των αποτυχημένων καλλιτεχνών που έχουν μαζευτεί για να σκοτώσουν την ώρα τους. Ο Μέγας Αλέξανδρος φεύγει για το Λονδίνο να κατακτήσει τη μεγάλη πόλη, αλλά εθίζεται στην ιντερνετική συνομιλία με μια κοπέλα στην Καισαριανή. Στον σταθμό των τραίνων του Αμβούργου ένα ζευγάρι χωρίζει, καθόλου μελοδραματικά, με λίγες γερμανικές λέξεις μαθημένες στο φροντιστήριο. Ένας σταθμός μετρό στο Βερολίνο σημαδεύεται από την ανάμνηση μίας κοινής περιπλάνησης. Ένα γυναικείο σώμα υποβάλλεται σε γυναικολογικές εξετάσεις, συνδέεται με τις ρίζες του, χορεύει στα μπαρ και απορρίπτεται. Δύο φίλες αποξενώνονται οριστικά κι όλη η τεχνολογία της διαρκούς επικοινωνίας γίνεται τρόπος να αγνοούν η μία την άλλη. Τρεις συγκάτοικοι έχουν όνειρο να βρουν καλές δουλειές στη Βόρεια Ευρώπη, αλλά δεν είναι σίγουροι πού θέλουν να ζουν, ενώ ο χοντρός Νιλς περνάει ένα καλοκαίρι στο εξοχικό της πλαστικής κούκλας που τον διδάσκει ότι αν θέλει να επιτύχει επαγγελματικά πρέπει να γυμνάζεται περισσότερο και να μιλάει σωστά online.
Με χαλαρές συνδέσεις μεταξύ τους, τούτες οι ιστορίες άλλο θέμα δεν έχουν από την καθημερινότητά μας τώρα. Τίποτα σημαντικό δε συμβαίνει στις ηρωίδες και τους ήρωες εδώ, εκτός από την ίδια τη ζωή τους.
***
Η Βίβιαν Στεργίου γεννήθηκε το 1992, στα Τρίκαλα. Σπούδασε νομική στην Αθήνα και την Ουτρέχτη. Είναι υποψήφια διδάκτωρ στη Νομική της Αθήνας και μέρος της έρευνας της εκπονήθηκε σε ερευνητικά ιδρύματα της Γερμανίας. Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορεί επίσης η συλλογή διηγημάτων της Μπλε Υγρό (2017, Βραβείο Μένης Κουμανταρέας της Εταιρείας Συγγραφέων).
Γεωργία Συλλαίου
Ο δικός της καθρέφτης
μυθιστόρημα
Σε μια απομακρυσμένη γειτονιά της Αλεξανδρούπολης, μια οικογένεια μοιράζεται σε δύο αντικριστά σπίτια. Οι γυναίκες (σύζυγοι και θυγατέρες), δεν φαίνεται να απολαμβάνουν ειδυλλιακή μεταχείριση. Όταν ο πατέρας- αρχηγός της οικογένειας βρίσκεται νεκρός ένα πρωινό στην αυλή, κύριο μέλημα των συγγενών θα είναι η απόκρυψη των συνθηκών του θανάτου του, όπως και η συγκάλυψη του επαίσχυντου μυστικού που τον προκάλεσε.
Δύο γυναίκες, ανιψιές του νεκρού, καταφέρνουν να δραπετεύσουν από τον οικογενειακό κλοιό και διηγούνται παράλληλα με τη δική τους ιστορία, τη σχέση τους με την κόρη του νεκρού θείου τους, την Νόρα.
Η Νόρα, ευφυής και ασταθής ψυχικά, είναι το κύριο πρόσωπο της ιστορίας. Εκτός απ’ αυτό, γίνεται αντικείμενο λατρείας και διεκδίκησης των δύο κοριτσιών που αφηγούνται τα γεγονότα, δίνοντας η καθεμιά τη δική της εκδοχή.
Ο καθρέφτης είναι η προσωπική ματιά, ο τρόπος που χρησιμοποιούν τα κορίτσια για να διηγηθούν αλλά και να προστατευτούν από μια αμφιλεγόμενη αλήθεια, από τον τρόμο και από την αντιμετώπιση πρόσωπο με πρόσωπο της πραγματικότητας. Όπως ο Περσέας, χρησιμοποιούν τον καθρέφτη ως μέσο για να αντικρίσουν τα γεγονότα και την κατά κράτος επικράτηση του κακού χωρίς να μαρμαρώσουν.
Οι έννοιες της δικαιοσύνης, της τιμωρίας, της συγχώρεσης και της εξιλέωσης παραμένουν μετέωρες. Ο καθρέφτης, ανάλογα με τη γωνία που τον κοιτάς, αντανακλά κάθε φορά μια διαφορετική εικόνα.
Τρεις γυναίκες, τρεις χώρες, τρεις πόλεις. (Ελλάδα, Ιταλία και Σουηδία). Μέσα στο σκοτεινό πλαίσιο της αφήγησης, κινούνται και τρία φωτεινά πρόσωπα: Ένας νεαρός αγρότης από την Αλεξανδρούπολη, μια μετανάστρια από τη Ρωσία και μια Ιταλίδα καθηγήτρια.
Τρεις γυναίκες από την παιδική τους ηλικία μέχρι την ενηλικίωση, δύο εκδοχές της πραγματικότητας, και μία ακόμα – αυτή της Νόρας, που δεν υπάρχει πουθενά. Ο δικός της καθρέφτης μένει σιωπηλός μέχρι το τέλος.
***
Η Γεωργία Συλλαίου γεννήθηκε το 1962 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε κλασική μουσική και τραγούδι στo Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης και, ακολούθως, σύγχρονα μουσικά ρεύματα και θέατρο στην Αυστρία, στη Γερμανία και στην Ολλανδία. Έχει δημοσιεύσει λογοτεχνικά κείμενα στα περιοδικά Εντευκτήριο, Δέκατα, Πανδώρα, Ένεκεν, Jazz & τζαζ, Θεσσαλονικέων Πόλις, Αναγνώστης, κ.ά.
Έχει συμμετάσχει σε πολλά διεθνή φεστιβάλ μουσικής και έχουν εκδοθεί δώδεκα προσωπικά της CD. Το πρώτο της βιβλίο, η συλλογή διηγημάτων Στο ακρωτήρι (Εκδόσεις Οδός Πανός), κυκλοφόρησε το 2012.
Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορεί επίσης το βιβλίο της Εκεί κάτω στον ουρανό.
ΜΕΛΕΤΕΣ
Philippe Forest
Το πανεπιστήμιο στην πρώτη γραμμή
Στον καιρό της ψηφιακής δικτατορίας
μετάφραση: Λίζυ Τσιριμώκου
«Ένα νεόκοπο σύστημα γενικευμένης επιτήρησης τείνει να εδραιωθεί. Και σε αυτό ακριβώς το σύστημα θα υπαχθεί το πανεπιστήμιο με το πέρασμα στην “εξ αποστάσεως” διδασκαλία».
Το πανεπιστήμιο βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του ψηφιακού μετώπου. Ανοίγοντας τον δρόμο προς την ευρύτερη υιοθέτηση της «εξ αποστάσεως» διδασκαλίας στην ανώτατη εκπαίδευση, η πανδημική κρίση επιτείνει τις βαθύτερες εξελίξεις που έχουν ήδη δρομολογηθεί στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση και στην αξιολόγησή της. Φέρνει στο φως την ευπάθεια του πανεπιστημίου, η οποία επιβαρύνεται από την όλο και πιο ασφυκτική κυριαρχία της διαχειριστικής λογικής σε έναν χώρο που, ωστόσο, η ίδια του η αποστολή, στην υπηρεσία της κριτικής σκέψης, τείνει να κρατά ικανή απόσταση από τέτοιες λογικές. Διότι το ψηφιακό δεν είναι μια μορφή χωρίς περιεχόμενο· εμπεριέχει συγκεκριμένους τρόπους πράξης και λόγου, στους οποίους, ακριβώς, το πανεπιστήμιο δεν πρέπει να παραδοθεί αμαχητί, εν ονόματι μιας εκπαίδευσης ελεύθερης, ενσώματης και ποικιλόμορφης – και ως εκ τούτου συντονισμένης με την εποχή της. Είναι επείγον να αναλάβουμε δράση.
***
Ο Φιλίπ Φορέστ γεννήθηκε στο Παρίσι το 1962. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών του Παρισιού (Sciences Po) και φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Paris IV), όπου και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ. Είναι καθηγητής σύγχρονης φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νάντης. Διετέλεσε συνδιευθυντής του περιοδικού La Nouvelle Revue Française.
Έχει δημοσιεύσει εννέα μυθιστορήματα, δοκίμια, επιστημονικές μελέτες, καθώς και πολυάριθμες βιβλιοκριτικές σε εφημερίδες και περιοδικά.
Katrina Forrester
Στη σκιά της δικαιοσύνης
Ο μεταπολεμικός φιλελευθερισμός και η ανοικοδόμηση της πολιτικής φιλοσοφίας
μετάφραση: Θωμάς Ψήμμας
Στο βιβλίο της Στη σκιά της δικαιοσύνης, η Katrina Forrester εξιστορεί πώς η φιλελεύθερη πολιτική φιλοσοφία μετασχηματίστηκε στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα υπό την επιρροή του John Rawls. Στην εν λόγω ‒πρώτη, μάλιστα‒ ιστορία της σύγχρονης φιλελεύθερης θεωρίας, η συγγραφέας εξηγεί πώς ο φιλελεύθερος εξισωτισμός –μια δέσμη ιδεών για τη δικαιοσύνη, την ισότητα, την υποχρέωση και το κράτος– κατέστη κυρίαρχος, και εντοπίζει την ανάδυσή του μέσα στο πολιτικό και ιδεολογικό συγκείμενο των ΗΠΑ και της Βρετανίας των μεταπολεμικών χρόνων.
Στον απόηχο του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα και του Πολέμου του Βιετνάμ, η Θεωρία της δικαιοσύνης του Rawls διαμόρφωσε ένα ιδιαίτερο είδος φιλελευθερισμού, θεμελιώδες για την πολιτική φιλοσοφία. Στηριγμένη σε αρχειακές πηγές, η Forrester διερευνά την άνοδο και την κληρονομιά αυτού του φιλελευθερισμού, τοποθετώντας τις απαρχές του στις αντιπαραθέσεις που μαίνονταν, στα μέσα του 20ού αιώνα, στις τάξεις των Αμερικανών αντι-κρατιστών και των Βρετανών εξισωτιστών. Εντοπίζει τις ρίζες των σύγχρονων θεωριών περί δικαιοσύνης και ανισότητας, πολιτικής ανυπακοής, δίκαιου πολέμου, παγκόσμιας και διαγενεακής δικαιοσύνης, και ηθικής του πληθυσμού, στις δεκαετίες του 1960 και 1970 και μετά. Την περίοδο εκείνη, οι πολιτικοί φιλόσοφοι επέκτειναν, ανέπτυξαν και αναδιαμόρφωσαν τον εν λόγω φιλελευθερισμό, στην προσπάθειά τους να ανταποκριθούν στις προκλήσεις και τις εναλλακτικές εξ αριστερών και εκ δεξιών τους – από τη Νέα Διεθνή Οικονομική Τάξη ως την άνοδο της Νέας Δεξιάς. Οι εν λόγω στοχαστές ανοικοδόμησαν την πολιτική φιλοσοφία με τρόπους που επηρέασαν όχι μόνο τη δική τους πορεία, αλλά και αυτήν των επικριτών τους.
Μεταπλάθοντας την ιστορία της πολιτικής σκέψης του ύστερου 20ού αιώνα, και παρέχοντας καινοτόμες ερμηνείες και νέες οπτικές για το έργο μεγάλων πολιτικών φιλοσόφων, το ανά χείρας βιβλίο προσφέρει μια ενδελεχή ματιά στις φιλοδοξίες και τα όρια του φιλελευθερισμού.
***
«Μια εξαιρετική επισκόπηση –που συνδυάζει εντυπωσιακά μια σύνθεση της μεγάλης εικόνας με μια αξιοσημείωτα σχολαστική προσήλωση στις λεπτομέρειες-κλειδιά– του μεταπολεμικού περιβάλλοντος, των σημαντικών παικτών και των κρίσιμων αντιπαραθέσεων που εδραίωσαν την ηγεμονία του φιλελεύθερου εξισωτισμού στους κύκλους της αγγλοαμερικανικής πολιτικής θεωρίας. Η Forrester προσέφερε πολύτιμη υπηρεσία, παρέχοντας μια ιστορία των ιδεών την οποία θα πρέπει στο εξής να διαβάζει οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται για τα εν λόγω ζητήματα».
(Charles Mills, συγγραφέας του έργου Black Rights/White Wrongs: The Critique of Racial Liberalism)
«Με εκπληκτική τεκμηρίωση και αξιοσημείωτη δύναμη, το έργο Στη Σκιά της Δικαιοσύνης αναδομεί μια δέσμη τυχαίων εξελίξεων στην αγγλοαμερικανική φιλοσοφία που απέκτησαν την ισχύ της προφανούς αναγκαιότητας και καθόρισαν τη φιλοσοφική ατζέντα για δύο ολόκληρες γενιές. Πρόκειται για ένα από τα πληρέστερα έργα γενεαλογικής διανοητικής ιστορίας που έχω διαβάσει. Ένα βιβλίο που ταράζει τα νερά και προορίζεται να γίνει αμέσως κλασικό».
(Samuel Moyn, συγγραφέας του έργου Not Enough: Human Rights in an Unequal World)
«Το έργο Στη Σκιά της Δικαιοσύνης αποτελεί μια εξαίσια αναδόμηση των διανοητικών ριζών του φιλελεύθερου εξισωτισμού. Είναι, όμως, και κάτι πολύ παραπάνω: η Forrester αφηγείται ευφυώς μια ιστορία για το πώς οι φιλελεύθερες πολιτικές και η φιλελεύθερη ιδεολογία επέτρεψαν και ταυτόχρονα περιόρισαν την αναζήτηση της δικαιοσύνης στη μεταπολεμική σκέψη. Μας χάρισε έτσι ένα από τα σπουδαιότερα βιβλία γύρω από το έργο του Rawls, και ένα εξαιρετικό υπόδειγμα για το πώς να μελετάμε την κανονιστική πολιτική θεωρία προκειμένου να ερμηνεύουμε την εποχή μας».
(Lea Ypi, συγγραφέας του έργου Global Justice and Avant–Garde Political Agency )
«Το σημαντικό αυτό βιβλίο είναι το πρώτο που τοποθετεί τον φιλελευθερισμό της αγγλοαμεριακνικής πολιτικής σκέψης σε ορθή ιστορική προοπτική. Εμβαθύνει την κατανόησή μας για την παράδοση του φιλελεύθερου εξισωτισμού, και ειδικότερα για τις απαρχές της θεωρίας του John Rawls. Η Forrester στηλιτεύει τα τυφλά σημεία αυτής της παράδοσης, αλλά παράλληλα δίνει δικαίως έμφαση στις απαρατήρητες δεξιότητες τις οποίες ο εξισωτισμός μπορεί να εισφέρει στη σκέψη γύρω από τις παροντικές πολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε».
(Jan-Werner Muller, συγγραφέας των έργων Contesting Democracy: Political Ideas in Twentieth–Century Europe και What Is Populism? )
***
Η Katrina Forrester είναι επίκουρη καθηγήτρια Δημόσιας Διοίκησης και κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Είναι συνεπιμελήτρια του έργου Nature, Action, and the Future. Κείμενά της έχουν δημοσιευθεί στα ακόλουθα έντυπα: New Yorker, London Review of Books, Nation, Guardian, Dissent, New Statesman, n+1 και Harper’s.
Justine Lacroix
Jean-Yves Pranchère
Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι άραγε μόνο για τους αφελείς;
μετάφραση: Δημήτρης Τσαραπατσάνης
Τα ανθρώπινα δικαιώματα εξομοιώνονται συχνά με εκείνο το είδος πολιτικής ορθότητας που υποτίθεται ότι οδηγεί στη διανοητική οκνηρία. Οι ατομικές ελευθερίες θεωρούνται υπεύθυνες για τη διάλυση των κοινωνικών δεσμών, την κυριαρχία μιας διάχυτης αγένειας, την επικράτηση των νεοφιλελεύθερων ιδεών. Ο τρόπος με τον οποίο προσλαμβάνονται τα ανθρώπινα δικαιώματα σήμερα υποτίθεται ότι σηματοδοτεί το τέλος της πολιτικής, αφού τα κάνει να μοιάζουν με εγωιστικές διεκδικήσεις αποσυνδεδεμένες από οποιουδήποτε είδους συλλογική διαβούλευση. Είναι καιρός να απαντήσουμε σε αυτές τις κατηγορίες. Όχι, τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν μας καθιστούν αγενείς, ούτε ανεύθυνους πολίτες, και δεν θα έπρεπε να συγχέονται με τον νεοφιλελευθερισμό. Απεναντίας, είναι επιτακτική ανάγκη, σήμερα που ο πειρασμός του αυταρχισμού εξαπλώνεται, να αποδώσουμε στα ανθρώπινα δικαιώματα το πλήρες νόημά τους. Το παρόν βιβλίο απαντά στη σύγχυση που επικρατεί γύρω από αυτό το ζήτημα, και φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως δημοκρατική πυξίδα σε δύσκολους καιρούς.
***
Η Justine Lacroix είναι καθηγήτρια πολιτικής επιστήμης στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών. Ο Jean-Yves Pranchère είναι καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών. Έχουν δημοσιεύσει επίσης το βιβλίο Le Procès des droits de l‘homme: Généalogie du scepticisme démocratique (Seuil, 2016).
Michael Sandel
Η τυραννία της αξίας
μετάφραση: Μιχάλης Μητσός
Τι απέγινε το Κοινό Καλό;
Ζούμε σε μια επικίνδυνη εποχή για τη δημοκρατία. Παρακολουθούμε μια λαϊκιστική εξέγερση εναντίον παραδοσιακών κομμάτων και πολιτικών, που προσπαθούν να καταλάβουν τα αίτια της δυσαρέσκειας η οποία προκαλεί πολιτική αναταραχή σε όλο τον κόσμο. Όπως και ο θρίαμβος του Brexit στη Βρετανία, η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ αποτέλεσε μια οργισμένη ετυμηγορία για πολλές δεκαετίες αυξανόμενων ανισοτήτων και για μια εκδοχή της παγκοσμιοποίησης που ωφελεί αυτούς που βρίσκονται στην κορυφή, αφήνοντας στους καθημερινούς πολίτες ένα αίσθημα αδυναμίας. Αποτέλεσε επίσης μια μομφή για μια τεχνοκρατική προσέγγιση της πολιτικής που αδιαφορεί για την πικρία όσων έχουν χάσει το τρένο της οικονομίας και του πολιτισμού. Σε ανάλογο αδιέξοδο έχουν περιέλθει και οι ευρωπαϊκές δημοκρατίες.
Σύμφωνα με τον Mάικλ Σαντέλ, για να ελπίζουν τα παραδοσιακά κόμματα να ανακτήσουν τη στήριξη των πολιτών θα πρέπει να ξανασκεφτούν την αποστολή τους και τον σκοπό τους. Και για το πετύχουν, τα κόμματα αυτά θα πρέπει να διδαχθούν από τις λαϊκιστικές διαμαρτυρίες που τα εκτόπισαν – όχι αντιγράφοντας την ξενοφοβία και τον έντονο εθνικισμό που τις χαρακτηρίζουν, αλλά λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τα θεμιτά παράπονα που βρίσκονται πίσω από αυτά τα άσχημα συναισθήματα. Θα πρέπει επίσης να ξανασκεφτούν κάτι πιο λεπτό, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό – τη στάση απέναντι στην επιτυχία και την αποτυχία που συνοδεύει τις τελευταίες δεκαετίες την αύξηση των ανισοτήτων. Η λαϊκιστική διαμαρτυρία δεν είναι μόνο μια εκδήλωση δυσφορίας για τους μετανάστες, την εξωτερική ανάθεση των εργασιών από τις επιχειρήσεις και τη μισθολογική στασιμότητα. Στρέφεται, δικαιολογημένα, και κατά της τυραννίας της αξίας.
Ο Σαντέλ αναδεικνύει την αλαζονεία που προκαλεί η αξιοκρατία στους κερδισμένους και τη σκληρότητα που νοιώθουν αυτοί που μένουν πίσω. Ο συγγραφέας προτείνει επίσης έναν εναλλακτικό τρόπο προσέγγισης της επιτυχίας – έναν τρόπο που δίνει μεγαλύτερη προσοχή στον ρόλο της τύχης στις ανθρώπινες υποθέσεις, που διευκολύνει περισσότερο μια ηθική της σεμνότητας, που είναι πιο ανοιχτός στην έννοια του κοινού καλού.
***
O Michael J. Sandel γεννήθηκε το 1953. Απόφοιτος του Πανεπιστημίου Brandeis, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, είναι καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Διετέλεσε επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια της Σορβόννης και της Οξφόρδης και είναι τακτικός συνεργάτης των New York Times και του New Republic.
Από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ έχουν κυκλοφορήσει επίσης τα βιβλία του M.J. Sandel:
Φιλελευθερισμός και τα όρια της δικαιοσύνης
Δικαιοσύνη: Τι είναι το σωστό;
Τι δεν μπορεί να αγοράσει το χρήμα
Από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια έχει κυκλοφορήσει επίσης το βιβλίο του: Ενάντια στην τελειότητα
Βενετία Αποστολίδου
Η λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο
Η συγκρότηση της επιστήμης της νεοελληνικής φιλολογίας (1942-1982)
Τα συγκλονιστικά γεγονότα της δεκαετίας του 1940 και η ριζική εθνική και κοινωνική κρίση που προκάλεσαν, έστρεψαν το ενδιαφέρον στη μελέτη της ιστορίας και της λογοτεχνίας του Νέου Ελληνισμού. Στην περίοδο της δικτατορίας και της μεταπολίτευσης, το ενδιαφέρον για τη νεοελληνική λογοτεχνία εντάθηκε. Πώς αποτυπώνονται αυτές οι εξελίξεις στη μελέτη της λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο, στην εδραίωση και την ανάπτυξη δηλαδή της επιστήμης της Νεοελληνικής Φιλολογίας; Ανάπτυξη μιας επιστήμης σημαίνει προσδιορισμό της σχέσης της με τις όμορες επιστήμες, στην περίπτωσή μας την Αρχαία Ελληνική Φιλολογία και τη Νεότερη Ιστορία. Ανάπτυξη της επιστήμης σημαίνει επίσης σαφή διατύπωση των διαφορών της από συναφείς εξωπανεπιστημιακές δραστηριότητες όπως η λογοτεχνική κριτική αλλά και ανταπόκριση σε νέες προκλήσεις όπως η θεωρία της λογοτεχνίας.
Το βιβλίο ιχνηλατεί την πορεία ανάπτυξης της Νεοελληνικής Φιλολογίας στις Φιλοσοφικές Σχολές Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Σε όλη την έκτασή του τίθενται ερωτήματα όπως: ποια είναι η επιστημονική σκευή με την οποία καλείται ο φιλόλογος να διδάξει; Ποιες είναι οι αντιλήψεις του (πεποιθήσεις, αξίες, προκαταλήψεις) περί λογοτεχνίας, περί γλώσσας, περί κριτικής, περί θεωρίας; Ποιο είναι το μορφωτικό κεφάλαιο που φέρει η μελέτη της σύγχρονης λογοτεχνίας σε σχέση με το απολύτως αδιαμφισβήτητο κεφάλαιο της αρχαιογνωσίας; Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα δίνονται και ξαναδίνονται με διαφορετικές παραλλαγές σε κάθε χρονική στιγμή της μελετώμενης περιόδου. Η αναψηλάφησή τους ίσως βοηθήσει στην αυτογνωσία μας και στην αναζήτηση απαντήσεων που να ταιριάζουν στους δικούς μας καιρούς.
***
Η Βενετία Αποστολίδου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1961. Είναι Καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Λογοτεχνικής Εκπαίδευσης στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ. Έχει γράψει τα βιβλία: Ο Κωστής Παλαμάς ιστορικός της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Θεμέλιο, 1992. Λογοτεχνία και Ιστορία στη μεταπολεμική Αριστερά. Η παρέμβαση του Δημήτρη Χατζή 1947 – 1981, Πόλις, 2003 (Βραβείο Δοκιμίου του περ. Διαβάζω). Τραύμα και μνήμη. Η πεζογραφία των πολιτικών προσφύγων, Πόλις 2010 (Κρατικό βραβείο Δοκιμίου εξ ημισείας). Επίσης, σε συνεργασία με τον Παναγιώτη Πίστα το βιβλίο Με επίκεντρο τη «Μεγάλη Πλατεία». Μια θεώρηση του πεζογραφικού έργου του Νίκου Μπακόλα, Εκδόσεις Σοκόλη, 2009.
Στέφανος Ν. Γερουλάνος
Η διαφάνεια και οι κριτές της
Μια ιστορία της μεταπολεμικής γαλλικής σκέψης
μετάφραση: Γιώργος Καράμπελας
Σήμερα απαιτούμε διάφανη διακυβέρνηση, ονειρευόμαστε ρομαντικές σχέσεις «από καρδιάς», αναζητούμε μια «ανοιχτή» κοινωνία και φανταζόμαστε ένα μέλλον όπου θα μπορούμε να γνωρίζουμε τα πάντα. Είναι, όμως, πράγματι η διαφάνεια ηθική αρετή και πολιτικό αγαθό; Το παρόν βιβλίο ανατρέχει σε μια εποχή που αντιμετώπισε την έννοια της διαφάνειας με βαθιά καχυποψία. Συνθέτει ένα πανόραμα της μεταπολεμικής γαλλικής σκέψης, όπου οι απόπειρες να καταδειχθούν οι κίνδυνοι της διαφάνειας στην πολιτική, στην ηθική και στη γνώση οδήγησαν σε μείζονες εννοιολογικές καινοτομίες, πολλές από τις οποίες θεωρούνται σήμερα δεδομένες.
Από το 1945 έως το 1985, ακαδημαϊκοί, καλλιτέχνες, επαναστάτες και κρατικοί αξιωματούχοι συνέδεαν τη διαφάνεια με το άγρυπνο βλέμμα ολοκληρωτικών κυβερνήσεων. Στέκονταν κριτικά απέναντί της – στην εκπαίδευση, στην αστυνόμευση, στην ψυχολογία, στην οικονομική πολιτική και στη διαχείριση της πληροφορίας. Εστιάζοντας στον Σαρτρ, τον Λακάν, τον Κανγκιλέμ, τον Λεβί-Στρος, τον Φουκώ, τον Ντεριντά και άλλους, το ανά χείρας βιβλίο διερευνά το έργο μοραλιστών που διατείνονταν ότι τα άτομα δεν είναι διάφανα ούτε για τους άλλους ούτε για τον εαυτό τους, και φιλοσόφων που αναζητούσαν νέα επιστημολογικά θεμέλια. Οι δεκαετίες αυτές γνώρισαν την ανάδυση του «άλλου», τον μετασχηματισμό των ιδεών περί κανονικότητας και την προσπάθεια να ξεπεραστούν οι μοντέρνοι ανθρωπισμοί, με όλη τη βία που τους διατρέχει. Οι νεωτερισμοί αυτών των στοχαστών παραμένουν μέχρι σήμερα κομβικά εργαλεία για κάθε αντίσταση απέναντι σε σύγχρονες ψευδαισθήσεις που υποθάλπουν την εξουσία, τον νεοφιλελευθερισμό και τον κοινωνικό καταναγκασμό.
***
Ο Στέφανος Ν. Γερουλάνος γεννήθηκε το 1979 στην Αθήνα. Είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο New York University, διευθυντής του Ινστιτούτου Remarque, και εκτελεστικός συνδιευθυντής του Journal of the History of Ideas. Άλλα βιβλία του: An Atheism that Is Not Humanist Emerges in French Thought (2010)· The Human Body in the Age of Catastrophe: Brittleness, Integration, Science, and the Great War (2018, μαζί με τον Todd Meyers)· και Power and Time (2020, επιμέλεια, μαζί με τους Natasha Wheatley και Dan Edelstein).
Γιάννης Κτενάς
Το πρόβλημα της θεμελίωσης των αξιών
Είναι δυνατόν οι πολιτικές και ηθικές αξίες να θεμελιωθούν ορθολογικά; Αν κάθε κοινωνία ορίζει τα δικά της κριτήρια για το καλό και το κακό, το δίκαιο και το άδικο, μπορούν να υπάρξουν καθολικά έγκυρες νόρμες; Η υπόθεση πως δεν υφίστανται ακλόνητα θεμέλια για την πολιτική και την ηθική μπορεί άραγε να οδηγήσει κάπου αλλού πέρα από τον πλήρη σχετικισμό, μια κατάσταση στην οποία ο γόρδιος δεσμός κόβεται με βάση την αυθαίρετη απόφαση του εκάστοτε χειριστή του ξίφους;
Ερωτήματα σαν αυτά βρίσκονται στην καρδιά όχι μόνο της φιλοσοφίας και των κοινωνικών επιστημών, αλλά και των καθημερινών μας προβληματισμών, όταν παραδείγματος χάρη κάνουμε λόγο για την «κρίση αξιών» που χαρακτηρίζει τις σύγχρονες κοινωνίες.
Σε αυτό το δοκίμιο ο συγγραφέας, εξετάζοντας κριτικά τις σχετικές απόψεις του Max Weber και του Κορνήλιου Καστοριάδη, δύο στοχαστών που αντιτάχθηκαν συστηματικά στην ιδέα μιας αυστηρής θεμελίωσης των ηθικοπολιτικών προταγμάτων, επιχειρεί να δείξει ότι η εναντίωση στον θεμελιωτισμό δεν απολήγει αναγκαστικά σε κοινοτοπίες του τύπου «τα πάντα είναι σχετικά». Αντιθέτως, μας καλεί να αναλάβουμε την ευθύνη για την προσωπική και συλλογική μας δέσμευση και στάση, να επωμιστούμε το δύσκολο έργο της διαβούλευσης, της συζήτησης αλλά και της διαφωνίας, έχοντας κατά νου ότι η πολιτική σύγκρουση και η «πολυθεΐα των αξιών» αποτελούν συγκροτητικές συνθήκες της ανθρώπινης ύπαρξης.
***
Ο Γιάννης Κτενάς γεννήθηκε το 1991 στην Αθήνα και σπούδασε νομικά στην ίδια πόλη. Είναι διδάκτορας πολιτικής θεωρίας του Παντείου Πανεπιστημίου και ιδρυτικό μέλος της συντακτικής ομάδας του πολιτικού και φιλοσοφικού περιοδικού Kaboom. Έχει επιμεληθεί ή συνεπιμεληθεί συλλογικούς τόμους για τον Κορνήλιο Καστοριάδη (Ευρασία, 2018), τον Max Weber (Ευρασία, 2020) και τον Michel Houellebecq (Αντίποδες, 2022).
Γιάννης Μπαλαμπανίδης
Οι ιδέες της προόδου και της συντήρησης
Δοκίμιο για την πολιτική σε ρευστούς καιρούς
Ζούμε σε έναν κόσμο χαοτικό, όπου οι διαιρέσεις υπονομεύουν τη δημοκρατία; Με ποια παλιά ή νέα υλικά κατασκευάζονται οι πολιτικές ταυτότητες; Και τι σημαίνει σήμερα προοδευτική και συντηρητική πολιτική;
Το σύντομο αυτό δοκίμιο επιχειρεί να δείξει πώς η εποχή μας διαπερνάται από ολοένα πιο έντονες πολώσεις: υλικές, συμβολικές, αξιακές, γενεακές, οι οποίες αναζητούν πολιτική έκφραση. Η νεο-συντηρητική αντεπίθεση έχει σηκώσει το γάντι, σφυρηλατώντας μια εξαιρετικά αποτελεσματική ιδεολογική και πολιτισμική ταυτότητα. Εάν η προοδευτική πολιτική θέλει να ανακτήσει το πρωτείο της πολιτικής, είναι αναγκασμένη να αναμετρηθεί με τη δική της κληρονομιά, να αποδεχθεί και να οργανώσει τους μυριάδες «πολιτισμικούς πολέμους» οι οποίοι εκτυλίσσονται γύρω από τις ιδέες που συγκινούν τους ανθρώπους σήμερα – ανισότητες, δικαιώματα, οικολογία, και μια νέα αξιακή κουλτούρα για την οποία έχουμε πολλά να μάθουμε από τους outsiders, το πρεκαριάτο, τους μιλένιαλς.
Στρέφοντας το βλέμμα γύρω μας, στην Ευρώπη και στον κόσμο, μπορούμε να διακρίνουμε νέες δυναμικές πολιτικοποίησης, όπου διασταυρώνονται παλιές και καινούριες έννοιες: Αριστερά και Δεξιά, μεσαία τάξη και gig economy, επισφάλεια και πολιτικές ταυτότητας, πολιτική ορθότητα, intersectionality, κλιματική αλλαγή. Σε αυτό το ρευστό πεδίο, με ποιες προϋποθέσεις μπορεί άραγε να διαμορφωθεί μια νέα προοδευτική πολιτική σύνθεση, που να συναρθρώνει το επιμέρους με το καθολικό σε μια ισχυρή ταυτότητα με νέα ιστορική αυτοπεποίθηση; Η ιδέα της προόδου είναι ζωντανή, αρκεί να την κλίνουμε στον πληθυντικό.
***
O Γιάννης Μπαλαμπανίδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1980. Σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στην Ελλάδα και τη Γαλλία. Είναι διδάκτωρ Συγκριτικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου. Έχει δημοσιεύσει τις μονογραφίες Ευρωκομμουνισμός. Από την κομμουνιστική στη ριζοσπαστική ευρωπαϊκή Αριστερά (Πόλις, 2015, και: Eurocommunism. From the communist to the radical Left in Europe, Routledge, 2018) και Μεταρρυθμίζοντας μια χώρα σε κρίση (με τη Σωτηρία Λιακάκη, Ποταμός, 2019), ενώ έχει επιμεληθεί τον συλλογικό τόμο ΣΥΡΙΖΑ Ένα κόμμα εν κινήσει (Θεμέλιο, 2019). Άρθρα και μελέτες του έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά και στον τύπο. Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορεί επίσης η συλλογή διηγημάτων του Largo (2020 – Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Πεζογράφου «Μένης Κουμανταρέας», Εταιρεία Συγγραφέων 2021).
Βασίλης Σωτηρόπουλος
Ελεύθερη συμβίωση
Η αυτοκρατορία των συναινέσεων
«Oι συμβιούντες δεν νοιάζονται για τον νόμο, ο νόμος αδιαφορεί γι’ αυτούς».
Η φράση αποδίδεται στον Ναπολέοντα Βοναπάρτη και συνοψίζει την κοινή αντίληψη για την ελεύθερη συμβίωση, ως μια σχέση που παραμένει αρρύθμιστη από το δίκαιο. Εάν το επιθυμούσαν, άλλωστε, οι ενδιαφερόμενοι θα είχαν επιλέξει τον γάμο ή το σύμφωνο συμβίωσης, στις επικράτειες όπου αυτό προβλέπεται. Στο ανά χείρας βιβλίο, επισκεπτόμαστε τις νομικές διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στην ελεύθερη συμβίωση και τον γάμο, καθώς και το σύμφωνο συμβίωσης. Διαπροσωπική σχέση που διαφεύγει τελείως τον νόμο δεν υπάρχει. Ακόμα και η ελεύθερη συμβίωση υπόκειται στη νομοθεσία.
Θλιβερή διαπίστωση των τελευταίων ετών αποτελεί, εξάλλου, το ότι η ελεύθερη και η έγγαμη συμβίωση, από άσυλα προσωπικής χειραφέτησης, εξελίσσονται συχνά σε εστία κινδύνων και εγκλημάτων. Οι γυναικοκτονίες, η εγκληματική διάδοση προσωπικών δεδομένων στο Διαδίκτυο («revenge porn»), η σωματική και λεκτική κακοποίηση είναι αδικήματα που τιμωρούνται, φυσικά, και όταν τελούνται στο πλαίσιο της ελεύθερης συμβίωσης.
Όλα δείχνουν ότι η πηγή του κακού είναι η περιφρόνηση του θεμελίου της ελεύθερης συμβίωσης, που δεν είναι άλλο από τη γνήσια συναίνεση. Η καλλιέργεια μιας κουλτούρας συναινέσεων που επικαιροποιούνται καθημερινά, και ανανεώνονται σε κάθε συναπόφαση των συμβιούντων, μπορεί να παλινορθώσει την ελευθερία μέσα στη συμβίωση. Στο ‒μη νομικό‒ Επίμετρο του βιβλίου, χαρτογραφείται αυτή η «αυτοκρατορία των συναινέσεων» που ευαγγελίζεται μια νέα ελεύθερη συμβίωση, με επαυξημένο το εύρος της επιλογής.
***
Ο Βασίλης Σωτηρόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1978. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω. Είναι επίσης συγγραφέας νομικών βιβλίων σχετικών με το δίκαιο της πληροφορίας. Τιμήθηκε με το βραβείο της Εταιρείας Διοικητικών Μελετών για το έργο Το δίκαιο της περαιτέρω χρήσης πληροφοριών του δημόσιου τομέα (2009). Το 2012 εξελέγη με αυξημένη πλειοψηφία Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης στον Δήμο Αθηναίων, ενώ τρία χρόνια αργότερα εξελέγη στην αντίστοιχη θέση στην Περιφέρεια Αττικής. Από το 2019 θητεύει ως αν. μέλος στην Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Το 2021 τιμήθηκε, για το παρόν έργο, από την Ακαδημία Αθηνών, με το βραβείο Ιωάννη-Ίωνος Τσατσαρώνη.
2