Το The Book.Gr προτείνει για αυτό το Σαββατοκύριακο το βιβλίο <<Το στοιχείο ενός σώματος>> της Αλεξάντρια Μαρτζάνο-Λέσνεβιτς από τις εκδόσεις Ωκεανός.
Η εφημερίδα The Guardian αφιέρωσε το 2017 όταν εκδόθηκε το βιβλίο, ένα εκτενές κείμενο όπως έκαναν και οι Sunday Times και πολλές άλλες μεγάλες εφημερίδες.
Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε σχετικά γρήγορα το 2018 καθώς το βιβλίο έγινε best seller.
Οι κριτικές που πήρε από σημαντικές προσωπικότητες και ειδησεογραφικά πρακτορεία ήταν πολλές ενώ το αναγνωστικό κοινό συμμετείχε ένθερμα στο ταξίδι του βιβλίου με πολλά σχόλια στα social media και μεγάλα sites κριτικής και πρότασης βιβλίου του εξωτερικού.
Η υπόθεση όπως θα ήθελα να σας τη δώσω σε αδρές γραμμές είναι η εξής:
Από την μία παρακολουθούμε την ιστορία της δίκης ενός νέου παιδόφιλου κατά συρροή και τελικά δολοφόνου ο οποίος καταδικάζεται αρχικά (προσέξτε το αρχικά) σε θανατική ποινή.
Παράλληλα, η συγγραφέας κάνει αναδρομές στην ζωή της καταθέτοντάς μας το γεγονός της δικής της σεξουαλικής κακοποίησής από τα 3 έως 8 της χρόνια και το πώς αυτό επηρρέασε την εφηβική και νεανική ζωή της. Έχουμε την εξέλιξη ενός δικαστικού δράματος σε συνδυασμό με μία αυτοβιογραφία.
Οι ενότητες των δύο θεματικών χωρίζονται μεταξύ τους πολύ τακτοποιημένα γνωστοποιώντας μας κάθε φορά την χρονολογία στην οποία βρισκόμαστε και τον τόπο. Φανταστείτε ότι είναι σαν να παρακολουθείτε μια καλογυρισμένη κινηματογραφική ταινία βασισμένη σε πραγματικό σενάριο.
Οι απόψεις του κοινού, (φυσικά σας παραθέτω και την δική μου) επίσης σε ένα γενικό περίγραμμα, συνοψίζονται ως εξής:
Όλοι μιλούν για το απαράμιλλο ύφος της συγγραφέως στην αφήγηση (δεν θέλεις να τελειώσει), ενώ διαφωνούν για το αν ήταν δόκιμο να διανθίσει την ιστορία της παιδικής ηλικίας του διαταραγμένου παιδόφιλου και δολοφόνου με μυθιστορηματικά στοιχεία, που “εξωραΐζουν” όπως υποστηρίζουν το προφίλ του. Η Μαρτζάνο το δηλώνει από τις πρώτες σελίδες ότι στα σημεία εκείνα της ζωής του Ρίκυ Λάνγκλεϋ για τα οποία έχει μόνο επιγραμματικές πληροφορίες, έχει επέμβει με την φαντασία της.
Είναι πραγματικό γεγονός ότι η συγγραφέας κατά τη διάρκεια της άσκησής της ως δικηγόρος, και ως μέλος μίας ομάδας, κλήθηκε να υπερασπισθεί τον Ρίκυ Λάγκλεϋ και άλλους που είχαν καταδικασθεί σε θανατική ποινή. Η συνέχεια είναι άκρως ενδιαφέρουσα και σας προσκαλώ να την διαβάσετε.
Η συγγραφέας Αλεξάντρια Μαρτζάνο Λέσνεβιτς χρειάστηκε 10 χρόνια για να συνθέσει αυτό το βιβλίο, ένα χρονικό διάστημα στο οποίο πάλευε με τους δαίμονες της. Οι γονείς της δεν της επέτρεψαν ποτέ, όσο ζούσε μαζί τους αλλά και αργότερα στις σπουδές της, να μιλήσει σε οποιονδήποτε για το γεγονός που σημάδεψε τη ζωή της. Φαίνεται ότι αυτό το βιβλίο ήταν για εκείνη, ως άνθρωπος χαίρομαι απεριόριστα για αυτο και την θαυμάζω, η νίκη της πάνω στη σύψη του κακού και τον εξαναγκασμό της σιωπής.
Με αφορμή το γεγονός της δίκης του Ρίκυ Λάνγκλεϋ όπου η ίδια συμμετέχει ως ασκούμενη δικηγόρος, θυμάται και ανασύρει την προσωπική της ιστορία (ο πρωτότυπος τίτλος είναι “A fact of a body. A murder and a memoir” )
Έχει υπάρξει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης για πέντε συνεχόμενα έτη από όταν ήταν τριών. Η διαχείριση αυτής της κατάστασης από τους γονείς της, την πλήγωσε διπλά και αποτελεί το δεύτερο έγκλημα στην ψυχή της όπως περιγράφει.
Προσωπικά δεν αγαπώ τα πολυσέλιδα αναγνώσματα (το συγκεκριμένο αποτελείται από 530 σελίδες καθαρό κείμενο συν τις πηγές). Ίσως γιατί απαιτούν προσήλωση και χρόνο. Ίσως γιατί δεν απολαμβάνω να προκαταβάλουν τον νου μου με λεπτομερείς περιγραφές αλλά προτιμώ τα συμπτυγμένα νοήματα που μου επιτρέπουν να δώσω εγώ έπειτα ένα δεύτερο ή τρίτο επίπεδο ερμηνείας. Με την ίδια λογική και στο θέατρο προτιμώ τις παραστάσεις που ολοκληρώνονται μέσα σε μιάμιση ώρα.
Όμως με αυτό το βιβλίο έπαθα αυτό που υποθέτω ότι αισθάνονται όσοι από τη φύση τους αγαπούν την αφήγηση. Με αιχμαλώτισε. Ένιωσα αυτήν την ένοχη απόλαυση, αλλά και πολύ αθώα συνάμα, του να κλέβεις χρόνο από τις καθιερωμένες υποχρεώσεις για να παραδοθείς στη μαγεία. Ξέρετε, αυτήν την κατάσταση όπου ανοίγεις το βιβλίο και όταν μετά από ώρα το ξανακλείνεις συνειδητοποιείς ότι είναι σαν να ξύπνησες. Γιατί στο ενδιάμεσο έχει καταφέρει να σε ρουφήξει. Πραγματικά το στυλ γραφής της κας Μαρτζάνο είναι δαιμόνια ελκυστικό.
Το βιβλίο “Το στοιχείο ενός σώματος” της Αλέξαντρια Μαρτζάνο-Λέσνεβιτς, της χάρισε το βραβείο Rona Jaffe και μια υποτροφία για τα πανεπιστήμια Mac Dowell Colony και Yaddo. Έλαβε το διδακτορικό της στο Harvard και σήμερα ζει στη Βοστόνη, όπου διδάσκει στο Grub Street και στο τμήμα τελειόφοιτων δημόσιας πολιτικής στη Σχολή Διακυβέρνησης Κένεντι του Χάρβαρντ.
Έιχα σημειώσει πολλά αποσπάσματα για να μοιραστώ μαζί σας αλλά θεώρησα ότι η αντιπροσωπευτικότερη επιλογή για να φανεί το ύφος γραφής της συγγραφέως, είναι να σας παραθέσω το παρακάτω αυτούσιο:
…[ Αντιμετωπίζει τα γηρατειά του με τον ίδιο τρόπο: υπομένοντας την πίεση του χρόνου, δείχνοντας να ελπίζει πάντα ότι κάποια μέρα θα επιστρέψει στον εαυτό του ως νεαρός άνδρας με όλες τις πιθανότητες να ανοίγονται μπροστά του.
Η γιαγιά μου φοράει πρόχειρα φορέματα για το σπίτι και κάθε βράδυ τυλίγει τις κοντές γκρίζες μπούκλες της σε ρόλεϋ από αφρολέξ που μερικές φορές δεν μπαίνει στον κόπο να τα βγάλει το πρωί. Αλλά ο παππούς μου εξακολουθεί να σιδερώνει τα παντελόνια του σε μία άψογη μπροστινή τσάκιση και φοράει μία ασορτί τουίντ τραγιάσκα. Το μπαστούνι του είναι πάντα καλογυαλισμένο και έτοιμο δίπλα στην εξώπορτα για τους καθημερινούς του περιπάτους. Σε ένα-δυο χρόνια από τώρα, έναν χρόνο πριν αρχίσω να βγαίνω από το δωμάτιο όποτε μπαίνει μέσα ο παππούς μου, θα περιμένω μέχρι να είναι μόνοι τους στην κουζίνα των γονιών μου. Τότε θα τους ρωτήσω αν, τόσο ηλικιωμένοι που είναι, έχουν συνηθίσει στην ιδέα ότι θα πεθάνουν.
Όταν κάνω αυτήν την ερώτηση είμαι ένα πολύ σοβαρό οκτάχρονο παιδί. Σκέφτομαι συχνά τον θάνατο. Έχω αρχίσει να καταλαβαίνω ότι η σιωπή της μητέρας μου, οι κρίσεις του πατέρα μου -όλα αυτά σημαίνουν ότι κάτι δεν πάει καλά, κάτι σχετικά με το μπλε σακ βουαγιάζ που έχουν ακόμη έτοιμο για τον αδελφό μου, καθώς και με τα πιστοποιητικά γέννησης τον μικρότερο αδελφό μου που κρέμονται κορνιζαρισμένα στον τοίχο, ενώ το δικό μου και του αδελφού μου όχι. Μερικές φορές έχω το παράξενο, βέβαιο προαίσθημα ότι κάποιος λείπει.
Αυτό δεν μπορεί να είναι σωστό -είμαστε τέσσερις, πάντοτε ήμασταν τέσσερις. Αλλά μερικές φορές, η σκέψη -ο θάνατος- μου κόβει την ανάσα.
Έτσι ρωτάω. Την έχουν συνηθίσει ή όχι ακόμη;
Στην ερώτησή μου, η γιαγιά μου θα ζαρώσει και θα ανεμίσει τα χέρια της μπροστά στο πρόσωπό της σαν να προσπαθεί να διώξει την ιδέα από μέσα μου. Αλλά ο παππούς μου με κοιτάζει στα μάτια, με το ίδιο καστανό χρώμα στο βλέμμα του όπως της μητέρας μου. <<Όχι>>, θα πεί, ήρεμα. <<Ο φόβος δεν φεύγει ποτέ>>.
Η γιαγιά μου θα πάρει μια κοφτή ανάσα. Θα πιέσει τα χέρια της πάνω στους ώμους μου, λες και αν με απομακρύνει από εκείνον θα μπορέσει να με απομακρύνει και από την γνώση ότι αυτό που λέει είναι αλήθεια. Αλλά θα νιώσω το στήθος μου να μένει ακίνητο, όχι από φόβο αλλά από μια απότομη, ξαφνική ευγνωμοσύνη προς αυτόν. Ευγνωμοσύνη επειδή με αναγνώρισε για αυτό που είμαι, για το πόσο σοβαρά κάνω την ερώτηση.
Έτσι πριν ο παππούς μου ανέβει πιο ψηλά στη σκάλα, πριν φτάσει στα υπνοδωμάτια μας, πρέπει να ξέρετε αυτό:
Δεν ήταν τελείως κακός. Ήταν ένας άνθρωπος που αγαπούσε τη δύναμη των ιστοριών, όταν η μητέρα μου και τα αδέρφια της ήταν μικρή έφερνε στο σπίτι έναν προτζέκτορα από τη δουλειά του ως κόφτης φιλμ και τους προκαλούσε ενθουσιασμό καθώς μετέτρεπε το καθιστικό τους σε αίθουσα κινηματογράφου. Ήξερε πώς να κάνει τα παιδιά να γελάνε πάντοτε είχε ένα γλειφιτζούρι στις τσέπες του ή ένα μεταλλικό κουρδιστό σκυλάκι από κάποιο φθηνό μαγαζί. Ήταν ο πρώτος καλλιτέχνης που γνώρισα ποτέ, ζωγράφος και γλύπτης. Μου έμαθε να ζωγραφίζω. Μου έμαθε τι σημαίνει να κοιτάζεις μέσα σου, να είσαι σιωπηλός και στοχαστικός μέσα στον σαματά του κόσμου. Μοιάζαμε ως προς αυτό, εκείνος κι εγώ. Ήμασταν μόνοι μαζί στην οικογένειά μου. Τον αγαπούσα. Με εκείνον τον οικογενειακό τρόπο που αγαπάς, εκείνον που είναι αδιαμφισβήτητος…]
Καλή ανάγνωση!
Υγ. Δίπλα στο εξώφυλλο του βιβλίου, η εξαιρετική φωτογραφία ανήκει στον Γιάννη Σωτηριάδη (yannis-sotiriadis). Την αλίευσα από το teachme.gr στο οποίο πήρε την πρώτη θέση σε διαγωνισμό του μήνα.
Το βιβλίο της Αλεξάντρια Μαρτζάνο-Λέσνεβιτς “Το στοιχείο ενός σώματος” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ωκεανός
0