Το The Book.Gr προτείνει για αυτό το Σαββατοκύριακο το βιβλίο της Μαρίας Ιορδανίδου “Λωξάντρα” που κυκλοφόρησε το 1963 αρχικά από τις εκδόσεις Δίφρος και στη συνέχεια από τις εκδόσεις της Εστίας.
“Η Κωνσταντινούπολη εκείνη την εποχή ήτανε ένα χαρμάνι από διάφορες πολιτείες, προάστια και χωριά, σκορπισμένα πάνω στα παράλια της Μικράς Ασίας και της Ευρώπης. Και η κάθε πολιτεία, το κάθε προάστιο, το κάθε χωριό είχε τον τοπικό του χαρακτήρα, τα ήθη και τα έθιμα του πληθυσμού που πλειονοψηφούσε”.
“Εκεί η ζωή κυλούσε γιαβάς-γιαβάς… Η Πόλη εμφανίζεται στα μάτια του αναγνώστη αρχοντική και κοσμοπολίτικη-με τους Έλληνες, τους Αρμένηδες, τους Τούρκους, τους Εβραίους-χωρισμένη στα δύο απ’ τον Βόσπορο.
Η Μαρία Ιορδανίδου στο πιο χαρακτηριστικό της έργο μας μεταφέρει όλο το κλίμα της Κωνσταντινοπουλίτικης ελληνικής παροικίας στο β’ μισό του 19ου αιώνα. Άνθρωποι, παραδόσεις, συνήθειες…η αλήθεια μιας εποχής που χάθηκε.
«Ευτυχισμένο το 1874!, αναφώνησε ο Δημητρός σπάζοντας το ρόδι και η Λωξάντρα έσκυψε να φιλήσει το χέρι του, μα ο Δημητρός την αγκάλιασε και τη φίλησε στα μαλλιά….»
Η πρωτοχρονιά του 1874 στο Μακροχώρι περνά από τις σελίδες της με μια εξωπραγματική μαγεία…
«Η μεγάλη πράσινη πήλινη σόμπα φλοκάριζε με δύναμη σα μπήκαν στην τραπεζαρία. Μοσχοβολούσε η κάμαρα πεύκο και πρινάρι. Το τραπέζι ήταν στρωμένο φαρδύ πλατύ σ’ όλο το μάκρος της κάμαρας και το κάτασπρο λινό τραπεζομάντηλο δε φαίνονταν από τους πολλούς μεζέδες. Το καρυδένιο μπουφεδάκι, που σαν λεπτοκόκαλη γυναίκα δεν έδειχνε τον όγκο του, ήταν φορτωμένο με τ’ αγιοβασιλιάτικα τα φρούτα: μήλα, αχλάδια, ρόδια, πορτοκάλια, καρύδια, φουντούκια, μύγδαλα, κάστανα, φιστίκια, σταφίδες, σύκα, χαρούπια και γλυκοσούτζουκο από χυμό σταφυλιών. Σωστό κέρας της Αμάλθειας. Με κατάνυξη κάθισαν όλοι γύρω από το τραπέζι και άρχισαν να δένουν στο λαιμό τις πετσέτες τους. Το φαγητό άρχισε αργά, ιεροτελεστικά και βαθυστόχαστα…Κόπηκε η γαλοπούλα και μοιράστηκε. Ο καθένας συγκεντρώθηκε στο πιάτο του. Ο Ταρνανάς ξεπάτωσε ένα μπουκάλι γαλλικό κρασί και άρχισε να γεμίζει τα ποτήρια…Τρεις ώρες κάθονταν στο τραπέζι. Και βέβαια τρεις ώρες, ποιο ήταν το βιαστικό τους? Όλοι εκεί θα μνήσκαν. Δόξα τω Θεώ, στρώματα δεν είχε το σπίτι? Για παπλώματα? Και εξακολούθησε το φαγοπότι ως το τέλος. Και όταν πια τελείωσαν, πήρε η Λωξάντρα μια βούκα ψωμί, το κόψε με το χέρι της στα τρία, και τίναξε τα κομμάτια πάνω στο τραπέζι.: Αβραάμ, Ισάκ και Ιακώβ, είπε, καλά τρία. Και ύστερα ήρθε ένας-ένας να φιλήσει το χέρι της»
Η Λωξάντρα δεν είναι απλώς η μαγείρισσα και η καλόκαρδη γυναίκα που δίνει απλόχερα αγάπη. Η Λωξάντρα με τα χρόνια κι έχοντας ήδη συμπληρωθεί 55 χρόνια από την πρώτη έκδοση του βιβλίου έχει αποκτήσει έναν διακριτό συμβολισμό στην νεοελληνική λογοτεχνία. Είναι από τις σπάνιες περιπτώσεις της λογοτεχνίας μας που η ηρωίδα ξεπερνά τα στενά αυτοβιογραφικά/μυθιστορηματικά χωροχρονικά όρια ενός βιβλίου και αποκτά Οντότητα. Ένα βιβλίο που οι μυρωδιές του παραμένουν άφθαρτες και μας μαγεύουν 150 χρόνια μετά από τα γεγονότα που αφηγούνται. Γιατί πέρα από τις αλησμόνητες πατρίδες που χάθηκαν, κυρίως είναι η αλήθεια της ελληνικής ψυχής που ξέφτισε μέσα στον 20ο αιώνα.
Η βιβλιοπρόταση…
Το βιβλίο “Λωξάντρα” της Μαρίας Ιορδανίδου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις της Εστίας
Λίγα λόγια για την συγγραφέα…
Η Μαρία Ιορδανίδου γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Από το 1901 ως το 1909 έζησε με τους γονείς της στην Αθήνα, μετά το χωρισμό τους όμως η Μαρία επέστρεψε στη γενέτειρα και γράφτηκε στο εκεί αμερικανικό κολέγιο. Από το 1914 ως το 1919 έζησε -εγκλωβισμένη από το ξέσπασμα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου και τις ταραχές της ρωσικής επανάστασης κατά τη διάρκεια επίσκεψής της σε συγγενείς της στη Ρωσία- στη Μαριούπολη του Καυκάσου. Κατάφερε να επιβιώσει μόνη παραδίδοντας μαθήματα αγγλικών, ενώ παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα σε ρωσικό γυμνάσιο. Το 1919 επέστρεψε στην Πόλη και εργάστηκε σε αμερικανική εμπορική εταιρεία.
Το 1920 πήρε μετάθεση για την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου,όπου ήρθε σε επαφή με τους πνευματικούς κύκλους, έγινε μέλος του κομμουνιστικού κόμματος Αιγύπτου και το 1923 παντρεύτηκε τον εκπαιδευτικό Ιορδάνη Ιορδανίδη. Μετά το γάμο της εγκαταστάθηκε με το σύζυγο και τη μητέρα της στην Αθήνα, όπου εργάστηκε στην πρεσβεία της Σοβιετικής Ένωσης. Το 1931 χώρισε από τον Ιορδανίδη, με τον οποίο είχε στο μεταξύ αποκτήσει δυο παιδιά. Το 1939 απολύθηκε από την πρεσβεία και ξανάρχισε να ασχολείται με τα μαθήματα ξένων γλωσσών.
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής καταστράφηκε το σπίτι της και η ίδια διώχτηκε και κλείστηκε σε διάφορα στρατόπεδα. Συνεργάστηκε με το περιοδικό έντυπο του ΚΚΕ. Μόρφωση ως μεταφράστρια. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε σε ηλικία εξήντα πέντε χρόνων με την έκδοση του μυθιστορήματος “Λωξάντρα”. Τιμήθηκε για το έργο της με το Χρυσό Σταυρό και το Οφφίκιο της Αρχόντισσας του Οικουμενικού Θρόνου από το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης (1978). (Πηγή βιογραφικών: Biblionet)
1