“Η μουσική ξεπλένει από την ψυχή, τη σκόνη της καθημερινότητας”, έλεγε ο Γερμανός συγγραφέας Berthold Auerbach κάτι που  ασφαλώς αποτελεί το κλειδί στη μέχρι τώρα λογοτεχνική διαδρομή του  Μιχάλη Πατένταλη.

 

Ο Μιχάλης Πατένταλης γεννήθηκε στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας και μεγάλωσε στην Προσοτσάνη Δράμας. Σπούδασε Θεωρία και Αρμονία της Μουσικής, Ευρωπαϊκό Πολιτισμό και Ψυχοθεραπεία. Από το 1996 εργάζεται στο τμήμα Ψυχοθεραπείας του Ντίσελντορφ και είναι πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων Γερμανίας. Η Εταιρεία στα 15 χρόνια από την ίδρυση της έχει συντελέσει στο μέγιστο βαθμό στην προώθηση της ελληνικής λογοτεχνίας στην Γερμανία, όπως μας εξομολογείται ο ίδιος στη συνέντευξη που παραχώρησε στο The Book.Gr

Την πρώτη του εμφάνιση στην λογοτεχνία, ο Μιχάλης Πατένταλης την πραγματοποιεί στις αρχές του 2000 και το διήγημα του “Η κοκκινοσκουφίτσα της πολυκατοικίας” βραβεύεται στο διαγωνισμό “Αντώνης Σαμαράκης” των εκδόσεων Καστανιώτη. Το 2014 το βιβλίο “Οι δικές μας ιστορίες” έλαβε το Κρατικό Βραβείο της  Γερμανίας  για τη Δημοκρατία και Ανεκτικότητα. Το 2018 κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο “Ποιος σκότωσε τον Μότσαρτ”. Ένα ατμοσφαιρικό θρίλερ που ο ήχος από τις νότες που απορρέει το βιβλίο απελευθερώνει τον αναγνώστη.

 

 

  1. Το βιβλίο σας «Ποιος σκότωσε τον Μότσαρτ» είναι το πρώτο σας μυθιστόρημα. Απομακρύνοντας τη σκέψη σας από τη μικρή φόρμα των διηγημάτων, ποιες ήταν οι πρώτες ανασφάλειες που τυχόν αντιμετωπίσατε;

Ξέρετε το διήγημα είναι μια αφήγηση γεγονότων, που τοποθετούνται μέσα σε έναν ορισμένο τόπο και χρόνο. Έτσι σε ένα διήγημα δύσκολα μπορεί κάνεις να πλατειάσει, σε αντίθεση με το μυθιστόρημα. Ο μεγάλος μου φόβος λοιπόν  ήταν να μην παραγεμίσω το μυθιστόρημα με άχρηστες και πολύλογες σελίδες. Να μην τραβήξω δηλαδή την πλοκή απ τα μαλλιά στην προσπάθεια μου να φτιάξω ένα μακροσκελή μύθο. Ελπίζω να τα κατάφερα.

 

  1. Ο αναγνώστης μέσα από τις σελίδες του βιβλίου πέρα από τη λογοτεχνική δράση θα νιώσει και την ενδόμυχη αγάπη προς τους κλασσικούς. Σε σας το κλασσικό τι διαστάσεις παίρνει;

Θα σας απαντήσω παραφράζοντας μια πρόταση που διατύπωσε ο Νίτσε: Χωρίς  την (κλασσική) μουσική η ζωή θα ήταν ένα λάθος”. Εξάλλου  το κλασσικό, είναι η ανάμνηση του παρελθόντος, που χωρίς αυτό δεν θα υπήρχε παρόν αλλά ούτε και μέλλον. Έξαλλου τον παρόν είναι το παρελθόν του μέλλοντος.

 

 

  1. Οι νότες με ποιο τρόπο έχουν «γαντζωθεί» στη ζωή σας;

Για μένα οι νότες είναι τα μόνα σημεία, που εκφράζουν, μέσα από τον ήχο, την σιωπή της ζωής, απελευθερώνοντας μας πολλές φορές από την τυραννία  των συνειδητών σκέψεων.

 

  1. Κάπου ένας ήρωας σας κάνει τη διαπίστωση για το τέλος της μουσικής σήμερα, «…θα αντικατασταθεί από θορύβους», λέει συγκεκριμένα. Ποιος σκότωσε πιστεύετε τη σημερινή μουσική;

Η απάντηση βρίσκεται μέσα στο βιβλίο. Η λήθη της μάζας.

 

  1. Γεννημένος στο εξωτερικό όπου ήδη έχετε μια ξεχωριστή σταδιοδρομία, ποιες ήταν οι λογοτεχνικές σας επιρροές;

Οι περισσότερες λογοτεχνικές μου επιρροές στο εξωτερικό είναι οι εμπειρίες μου με τους ανθρώπους  της καθημερινότητας. Να μπορώ δηλαδή να γράφω στα βιβλία μου για τον Γερμανό, τον Γάλλο, τον Ολλανδό, παρουσιάζοντας τον όχι ως τουρίστα που επισκέπτεται την Ελλάδα, αλλά ως  περιπατητή ενός κοινωνικού συνόλου μέσα στον οποίο κι εγώ συνυπάρχω. Δεν το κρύβω πάντως πως είναι πολύ όμορφο να κάνεις βόλτες σε δρόμους που περπάτησαν ο Γκαίτε ο Κάφκα και ο Άλλαν Πόε.

 

 

…στην εποχή μας η εικονική  επικοινωνία εξελίσσεται σε κυρίαρχη κοινωνική συμπεριφορά.

 

 

  1. «Η βροχή που έπεφτε ακατάπαυστα πάνω στο παράθυρο σε ρυθμό τεσσάρων τετάρτων», διατυπώνετε σε κάποιο σημείο. Αυτή η μουσικότητα αναδύεται μέσα από πολλές φράσεις του βιβλίου σας. Θα ήταν άτοπο αν συμπέρανε κάποιος πως η μουσική κατευθύνει τη λογοτεχνική υφή των κειμένων σας;

Πράγματι  έτσι είναι. Η μουσική για μένα είναι η ηχώ  των συναισθημάτων,που εκφράζει, μέσα από τις νότες, τα εσώψυχα μας. Γι αυτό για μένα η ομορφιά ενός μυθιστορήματος δεν βρίσκεται στις σκέψεις που αυτό περιέχει, αλλά στα συναισθήματα και τις σκέψεις που προκαλεί αυτό στον κάθε αναγνώστη..

 

  1. Το πρόγραμμα «Ακουστικό» ξυπνά το μελλοντικό εφιάλτη της καθολικής ανθρώπινης υποδούλωσης. Πόσο κοντά πιστεύετε πως είμαστε σε αυτή η νέα διάσταση;

Πολύ καλή η ερώτηση σας. Ξέρετε στην εποχή μας η εικονική  επικοινωνία εξελίσσεται σε κυρίαρχη κοινωνική συμπεριφορά. Αυτό όμως σημαίνει πως οι άνθρωποι έχουν όλο και λιγότερες ικανότητες να αλληλεπιδρούν  με την πραγματικότητα. Αν δείτε τους νέους σήμερα θα διαπιστώσετε για παράδειγμα πως έξω από το διαδίκτυο δεν ξέρουν  να φλερτάρουν, δηλαδή να επικοινωνήσουν, αντιμετωπίζοντας έτσι πραγματικές δυσχέρειες στο να βρουν έναν ερωτικό σύντροφο. Με το διαδίκτυο εξαλείψαμε τις πραγματικές κοινωνικές μας σχέσεις και φτιάξαμε χιλιάδες εικονικούς φίλους που ίσως δεν θα συναντήσουμε ποτέ μας. Εκτός αυτού προσφέραμε την ιδιωτική μας ζωή στο «πιάτο» του διαδικτυακού Μatrix. Αλήθεια πόσο απέχει αυτό από την καθολική υποδούλωση του ανθρώπου;

 

 

Με την ίδρυση της  Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων, γίνεται, εδώ και 15 χρόνια, μια αξιόλογη λογοτεχνική προσπάθεια,  με κύριο στόχο την προώθηση της ελληνικής λογοτεχνίας στην Γερμανία.

 

 

  1. «…προσπαθούσαν να μπουν με τη σκέψη τους στα καταπιεστικά γεγονότα του χθες». Αυτή η πίεση του χρόνου πόσο επηρεάζει την καθημερινότητα σας;

Στην ψυχολογία λέμε πως μια απάντηση υπό πίεση χρόνου ικανοποιεί αυτόν που έθεσε το ερώτημα και όχι αυτόν που το απάντησε. Υπό την πίεση του χρόνου δηλαδή τείνουμε να δίνουμε κοινωνικά αποδεκτές απαντήσεις χωρίς να εκφράζουμε πάντα την προσωπική μας άποψη. Εξάλλου το ρητό« ο χρόνος είναι χρήμα», με την έννοια όλα να γίνονται σύντομα, είναι μια ψευδαίσθηση,αφού μόνο όταν έχεις χρόνο έχεις πραγματικό κέρδος.

 

 

  1. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για την Εταιρεία Ελλήνων Συγγραφέων στη Γερμανία και τις δράσεις της;

Με την ίδρυση της  Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων, γίνεται, εδώ και 15 χρόνια, μια αξιόλογη λογοτεχνική προσπάθεια,  με κύριο στόχο την προώθηση της ελληνικής λογοτεχνίας στην Γερμανία αλλά και την παρουσίαση της λογοτεχνίας των Ελλήνων που ζουν στην Γερμανία. Προσπαθήσαμε να ξεφύγουμε απ το κλισέ που λέει, Έλληνας ίσον τζατζίκι, σουβλάκι, φολκλόρ. Μετά από μεγάλη προσπάθεια λοιπόν καταφέραμε να δημιουργήσουμε μια ομάδα από 60 Ελληνο-γερμανούς συγγραφείς και να παρουσιάσουμε την συγγραφική μας δουλειά σε όλη την Γερμανία αλλά και στην Ελλάδα. Η συμμετοχή μας κάθε χρόνο στην έκθεση της Φρανκφούρτης της Λειψίας αλλά και της Θεσσαλονίκης, αποδεικνύει πως η παρουσία μας μόνο τυχαία δεν είναι.

Η εταιρεία διοργανώνει  πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις, πρότζεκτ και άλλες λογοτεχνικές παρεμβάσεις με την στήριξη πάντοτε του Γερμανικού κράτους. Από την Ελλάδα έχουμε κατά καιρούς την ηθική στήριξη της Γενικής Γραμματείας αποδήμου ελληνισμού. Μερικές από τις δραστηριότητες μας : Το 2019 για παράδειγμα διοργανώσαμε το λογοτεχνικό τραμ και το 2020 ετοιμάζουμε το λογοτεχνικό καράβι με τον τίτλο« tapantaRhei(n) » Από το «τα πάντα ρει»  και τον ποταμό Ρήνο. Στην Ελλάδα ετοιμάζουμε την επόμενη χρονιά τις βιβλιοθήκες του δρόμου σε επαρχιακές πόλεις και χωριά, ενώ πριν δυο χρόνια παρουσιάσαμε στην διεθνή έκθεση βιβλίου της Θεσσαλονίκης το πρώτο λογοτεχνικό αυτόματο. Ένα παλιό αυτόματο τσιγάρων που βγάζει όμως αντί για πακέτα τσιγάρα, βιβλία σε μέγεθος πακέτου τσιγάρων. Και  συνεχίζουμε….

 

  1. Το επόμενο συγγραφικό σας ταξίδι έχει διαμορφωθεί στη σκέψη σας;

Ετοιμάζω για το επόμενο χρόνο ένα νέο μυθιστόρημα το οποίο διαπραγματεύεται την ιστορία ενός νεαρού που κάποια στιγμή της  ζωής του μαθαίνει πως πάσχει από μια σπάνια επάρατη ασθένεια. Μες στην απελπισία του αποφασίζει να κάνει την αρρώστια του επάγγελμα με απρόβλεπτες συνέπειες γι αυτόν, αλλά και για τους άλλους ήρωες της ιστορίας. Η συνέχεια σύντομα….

 

-Σας ευχαριστώ πολύ για τιμή

-Σας ευχαριστώ και εγώ με τη σειρά μου

 

Γρηγόρης Δανιήλ

 

1