“Εγώ ο Χρόνος, ο παρών και ο παρελθόντας και ο απουσιάζων του μέλλοντος, σας εξιστορώ την αρχή και την πορεία, που κανείς δεν γνωρίζει το τέλος της…”
Ο Λουκάς, ο Νάσος, ο Αντώνης ο Τσίχλας, ο Νικόλας και ο Βασιλάκης ο Μυταράς μεγαλώνουν μαζί στις φτωχογειτονιές του Πειραιά. Οι δρόμοι τους κάποια στιγμή χωρίζουν με οδυνηρό τρόπο. Όσοι απέμειναν, θα βρεθούν ξανά χρόνια μετά, όταν η αθωότητα θα έχει πια εκπνεύσει. Πάνω σε αυτό το μυθιστορηματικό σκηνικό του βιβλίου του Πέτρου Κυρίμη “Κάποτε στον Πειραιά”, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος, κάναμε μια γρήγορη συζήτηση με το συγγραφέα του.
Ποιοι είναι οι ήρωες του «Κάποτε στον Πειραιά» και πως τους «συναντήσατε» συγγραφικά;
Κανένα από τα πρόσωπα της ιστορίας δεν συνάντησα κάποια στιγμή τυχαία. Πρόσωπα και εικόνες τα κουβαλούσα χρόνια μέσα μου. Με συντρόφευαν όλα τα χρόνια μέχρι που ήρθε η στιγμή επιτακτικά να θέλουν να βγουν.
Ο χρόνος … μέτοχος κι αμέτοχος… αθώος κι ένοχος… Γιατί νομίζετε πως ο άνθρωπος οριοθετεί την ύπαρξη του γύρω από το χρόνο; Σε σας πόσο δεσμευτική είναι η στενότητά του;
Ο χρόνος είναι ο βασικός καταλύτης από την στιγμή που γεννιόμαστε. Αόρατος μα πάντα παρόν. Ο χρόνος δεν είναι ρολόγια και λεπτοδείκτες. Είναι τα πάντα. Ο μοναδικός σύντροφος μέχρι την τελευταία μας πνοή. Μα ακόμα και ο μοναδικός μας εχθρός καθώς μεγαλώνουμε. «δεν έχεις άλλο χρόνο» ακούς και παγώνεις. Αν κάποιος κατάφερνε κάποτε να πουλάει χρόνο θα μάζευε όλα τα λεφτά του κόσμου.
Ο χρόνος συγγραφής του βιβλίου πόσο επηρεάστηκε από τις συγγραφικές σας ενστάσεις;
Δεν έχω συγγραφικές ενστάσεις. Το ΚΑΠΟΤΕ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ χρειάστηκα σχεδόν δύο χρόνια για να το τελειώσω κι άλλο ένα μέχρι να φτάσει στον εκδότη. Ο χρόνος ήταν καλός μαζί μου, με άφηνε να γράφω καθημερινά 6 με 7 ώρες. Τώρα που μεγαλώνω έχει αρχίσει να γίνεται λίγο δύστροπος και με κουράζει κάπως.
«Ο πόνος… ο πόνος… δεν βγαίνει στο χαρτί», λέτε σε κάποιο σημείο. Η Τέχνη πιστεύετε πως απλά υποκλέπτει όψεις του;
Η τέχνη μεταχειρίζεται χίλια τερτίπια για να ξεγελάσει το πραγματικό. Όμως ο πόνος, η λύπη, η μοναξιά είναι που πάει πάρα πέρα την τέχνη. Ο Έζρα Πάουντ λέει πως για να γράψεις πρέπει πρώτα να φτάσεις στο αμήν.
Ποιος ήρωας του βιβλίου σας αισθάνεστε πως ίσως να αδικήθηκε και να έχετε πιθανόν συγγραφικούς ανοιχτούς λογαριασμούς μαζί του;
Δεν έχω ανοιχτούς λογαριασμούς με κανένα πρόσωπο του βιβλίου. Τους έκλεισα στην τελευταία σελίδα καθώς έγραφα τη λέξη ΤΕΛΟΣ.
Στο βιβλίο σας ο Έρωτας έχει, τρόπον τινά, τη μορφή μιας θεραπαινίδας στην αδυσώπητη μοίρα. Πόσο απελευθερώνει ή δεσμεύει αυτή η κινητοποιός δύναμη;
Όλο το μυθιστόρημα είναι δομημένο σε τρεις πυλώνες. Τρία στοιχεία που συνθέτουν και βασικά κατευθύνουν τη ζωή μας. Ο Χρόνος. Οι Μοίρες. Ο Έρωτας.
Η αφηγηματική τεχνική που χρησιμοποιείτε (ομοδιηγητικός, παντογνώστης, ενδοδιηγητικός) ποικίλει όπως και η οπτική γωνία και η εστίαση της αφήγησης. Πόση επιμέλεια δείξατε στη ροή της αφήγησης και τι κυρίως προσπαθήσατε μέσα από αυτές τις τεχνικές να αναδείξετε;
Η επιμέλεια ενός κειμένου δεν είναι πολύ διαφορετική από την επιμέλεια και την φροντίδα της εξωτερικής μας εμφάνισης όταν πρέπει να πάμε στο πρώτο μας ερωτικό ραντεβού. Από εκεί και μετά στην ροή της αφήγησης μπαίνουν εσωτερικές κραυγές και ψίθυροι που είναι και το πιο δύσκολο. Αυτές διαμορφώνουν ουσιαστικά τους χαρακτήρες μα και το ύφος του συγγραφέα.
Στις σελίδες του μυθιστορήματος σας περνά και το ζήτημα της αυτοδικίας. Αυτοδικία ως αντίμετρο της κοινωνικής αδικίας ή κάτι άλλο;
Η μόνη αυτοδικία είναι αυτή από τον Λουκά προς τον Βασιλάκη. Όλα τα άλλα είναι οι Μοίρες που τα οδηγούν. Η Ελένη λέει στον πατέρα της. «εύχομαι το μερτικό του πόνου για σένα να είναι το μεγαλύτερο».
Η τραγική φιγούρα της Δέσποινας συγκλονίζει μέχρι το τέλος. Η πορεία της ήταν προδιαγραμμένη εξαρχής ή κατά τη συγγραφή παρέκκλινε;
Όλα τα πρόσωπα του βιβλίου είναι τραγικά γιατί τραγικό είναι ο πόνος ο αβάσταχτος που εσύ ο ίδιος δεν τον θέλησες αλλά οι θεοί ή οι Μοίρες στον έστειλαν.
«Να συγχωρείς σημαίνει να ξεχνάς, παρόλο που θυμάσαι», είχε πει κάποτε ένας παλιός Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, κι ο Βασιλάκης, ένας ήρωας σας έσβησε το ακόρεστο μίσος του μπροστά στην αγάπη. Θα θελα τις σκέψεις σας πάνω στη λυτρωτική δύναμη της συγχώρεσης.
«Έχω βρει τον τρόπο να κοιμάμαι ήσυχος τις νύχτες – λέει ο Λειβαδίτης – λίγο πριν κοιμηθώ έναν έναν, τους συγχωρώ όλους.» Ο Βασιλάκης λυτρώθηκε και ο ίδιος όταν έμαθε από την Ελένη για τον Νάσο. Κατάλαβε ότι όλοι τους ήταν θύματα μιας ανώτερης δύναμης. Της Μοίρας.
«Κάποτε στον Πειραιά» συνέβη η ιστορία που μας διηγηθήκατε. Ο χρόνος , ο μέτοχος και αμέτοχος με την αθωότητα και την ενοχή που κρύβει, ποιο επόμενο συγγραφικό σταθμό θα συναντήσει; Ετοιμάζετε κάτι άμεσο;
Την επόμενη άνοιξη θα κυκλοφορήσει πάλι από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος ένα μυθιστόρημα που έχω τελειώσει και έχω δυο προτάσεις το ΚΑΠΟΤΕ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ να γίνει τηλεοπτικό.
-Σας ευχαριστώ πολύ γι αυτή την ενδιαφέρουσα συζήτηση.
Γρηγόρης Δανιήλ
-Ευχαριστώ πολύ.
Πέτρος Κυρίμης
Γρηγόρης Δανιήλ, για το The Look.Gr
1