Τη σειρά δοκιμίων Altera Pars συνεχίζει ένα κείμενο της Ελένης Δικαίου για το βιβλίο της “O τελευταίος Έλληνας της Σμύρνης” που κυκλοφόρησε το 2018 από τις εκδόσεις Πατάκη.
Κείμενο: Ελένη Δικαίου
O τελευταίος Έλληνας της Σμύρνης είναι για μένα ένα βιβλίο « χρέος». Γεννήθηκα και μεγάλωσα στον προσφυγικό συνοικισμό του Βόλου, την Νέα Ιωνία. Οι άνθρωποι γύρω μου μιλούσαν αδιάκοπα για τις Πατρίδες τους της Ανατολής, για όσα συνέβησαν εκεί και για τον Χρυσόστομο, τελευταίο Μητροπολίτη της Σμύρνης ο οποίος θυσιάστηκε προσπαθώντας να προστατέψει μόνος αυτός τους κατοίκους της Σμύρνης και δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες από το εσωτερικό της Μικρασίας όταν όλοι οι άλλοι τους είχαν εγκαταλείψει. Αργότερα ενήλικη μελέτησα τις ιστορικές πηγές και στάθηκα με θαυμασμό στην προσωπικότητα αυτού του ανθρώπου.
Ο τραγικός του θάνατος, λιντσαρίστηκε από τον τουρκικό όχλο με εντολή του Τούρκου Διοικητή Νουρεντίν, ήταν το επιστέγασμα της πορείας ενός λαμπρού θεολόγου, ενός διανοούμενου συγγραφέα, ενός σπουδαίου ρήτορα, ενός γενναίου άνδρα, ενός κληρικού ο οποίος τιμώντας το ράσο του πέθανε ευλογώντας τους βασανιστές τους. (27 Αυγούστου 1922)
Ως συγγραφέας βιβλίων τα οποία απευθύνονται κατ’ αρχάς σε νέους, είχα πάντα στο μυαλό μου ότι όφειλα να γράψω ένα βιβλίο για τον Χρυσόστομο, τελευταίο Μητροπολίτη της Σμύρνης, το όφειλα στην Μικρασιατική μου καταγωγή.
Επί σειρά ετών συνεργάζομαι με την Βιβλιοθήκη Λασκαρίδου στον Πειραιά και ένα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα το οποίο έχω διαμορφώσει για μεγάλα παιδιά και εφήβους έχει τον τίτλο: Σμύρνη –Ιωνικός Πολιτισμός- Μικρασιάτες Πρόσφυγες. Είναι ένα πρόγραμμα για το οποίο χρειάστηκε έρευνα ετών .
Είχα λοιπόν ένα μεγάλο μέρος από τις πληροφορίες τις οποίες χρειαζόμουν για την συγγραφή του βιβλίου , δεν έμενε παρά να τις συμπληρώσω ερευνώντας όσο περισσότερες αξιόπιστες πηγές μπορούσα ακόμη να βρω. Κατόπιν να αρχίσω να συνθέτω τον μύθο μέσα στον οποίο θα ενέτασσα γεγονότα και πρόσωπα ιστορικά.
Στην προκειμένη περίπτωση έπρεπε να γράψω ένα ιστορικό μυθιστόρημα αμερόληπτο και απόλυτα τεκμηριωμένο, καθώς μέσα από την ζωή, το έργο και τον θάνατο του Χρυσοστόμου Σμύρνης ξεπροβάλλουν αλήθειες της νεότερης ελληνικής ιστορίας οι οποίες έπρεπε να ειπωθούν καθαρά, χωρίς φόβο και χωρίς υπεκφυγές. Όμως για να μπορέσει να γράψει κανείς ένα βιβλίο για τον Χρυσόστομο Σμύρνης πρέπει να έχει το θάρρος να ξεπεράσει τα στερεότυπα προκειμένου να ανακαλύψει τον άνδρα μέσα στον κληρικό. Έναν χαρισματικό ηγέτη ο οποίος χωρίς να ξεχωρίζει θρησκεία ή εθνικότητα έβαζε πάνω απ’ όλα τον άνθρωπο. Έναν γενναίο ασυμβίβαστο άνδρα ο οποίος ο ξεπέρασε τα όρια του ατομισμού παράδειγμά προς μίμηση για όλους .
Αυτό ήταν το στοίχημα το οποίο έβαλα με τον εαυτό μου όταν αποφάσισα να γράψω το βιβλίο. Χρησιμοποίησα μια σχολική εργασία για να μπορέσω να συνδέσω τρεις αιώνες, το παρελθόν και το παρόν της Σμύρνης, εγκιβωτίζοντας τις αφηγήσεις εκείνων που έζησαν τα γεγονότα και τις επίσημες καταγραφές της ιστορίας .
Ο κλάδος της λογοτεχνικής δημιουργίας ο οποίος ονομάζεται «και για εφήβους και παιδιά», πράγμα που σημαίνει πως δεν αποκλείει από το αναγνωστικό του τους ενήλικες αναγνώστες, μου έδινε την ελευθερία να πω τα πάντα με τον δικό μου τρόπο αρκεί να ήμουν απόλυτα ειλικρινής απέναντι στους αναγνώστες μου.
Ποτέ μέχρι σήμερα δεν έχω νιώσει τόση αγωνία για την αποδοχή ενός βιβλίου μου ούτε τόση χαρά όση νιώθω κάθε φορά που διαπιστώνω αυτή την αποδοχή.
Γιατί ο Χρυσόστομος, τελευταίος Μητροπολίτης της Σμύρνης, δεν ήταν απλά αυτό που γνωρίζουν οι περισσότεροι, ο άνθρωπος ο οποίος σφράγισε με τον μαρτυρικό του θάνατο τις τραγικές μέρες της Μικρασιατικής Καταστροφής, αλλά εκείνος ο οποίος με την ζωή, το έργο και τον θάνατό του εκπροσωπεί την Μικρασία ως ιδέα και τρόπο ζωής την οποία έφεραν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες από τον τόπο όπου για μεγαλύτερη αρετή στον άνθρωπο λογάριαζε στην ανθρωπιά του.-
Ο Χρυσόστομος Σμύρνης έχει ανακηρυχθεί Άγιος της Εκκλησίας από το 1992.
Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ
Η αμοιβή η οποία μου αναλογεί από τα πνευματικά δικαιώματα του βιβλίου έχει παραχωρηθεί προκειμένου να χτιστεί στην Νέα Ιωνία Βόλου ναός προς τιμήν του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης.
Η Ελένη Δικαίου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Νέα Ιωνία Βόλου.
Διαβάστε περισσότερα για τη συγγραφέα και την εργογραφία της ΕΔΩ
0