Συνέντευξη: Αντώνης Ζαΐρης "Η ποίηση είναι μια όαση στον αδιέξοδο «τοίχο» της καθημερινότητας"

Βλέπω κάθε μέρα/από την ίδια οπή/το ξέφωτο μιας άλλης ζωής/που επιθυμώ να λαλήσει… [Άλλη ζωή]

 

 

Ο Αντώνης Ζαΐρης γεννήθηκε στον Πειραιά. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές (MBA) στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Η διδακτορική του διατριβή ήταν σε θέματα Συμπεριφοράς Καταναλωτή. Υπηρέτησε για 32 χρόνια ως Διευθυντικό Στέλεχος Πωλήσεων και Μάρκετινγκ και Γενικός Διευθυντής σε διάφορες πολυεθνικές και μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις ενώ έχει υπηρετήσει και το Δημόσιο μάνατζμεντ μέσα από θέσεις ευθύνης. Από το 2005 ως τον Ιούνιο του 2012 διετέλεσε Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος. Από τον Ιούλιο του 2012 ως τον Νοέμβριο του 2013 υπηρέτησε ως Γενικός Διευθυντής του τμήματος Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας στο Υπουργείο Εξωτερικών. Διετέλεσε επίσης Αναπληρωτής Εθνικός Εκπρόσωπος στη Διακυβερνητική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για την Αειφόρο Ανάπτυξη. Σήμερα είναι Επίκουρος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου καθώς και Αναπληρωτής Αντιπρόεδρος της ΣΕΛΠΕ. Έχει επίσης διδάξει στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, καθώς και στα πανεπιστήμια Τιράνων και Πράγας. Συμμετείχε σε πολλά διεθνή συνέδρια και έχει αρκετές ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις με το σύστημα κριτών. Είναι συγγραφέας 17 βιβλίων, 10 εκ των οποίων έχει συγγράψει με τον Γιώργο Σταμάτη. Έχει βραβευτεί για το σύνολο του έργου του από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, την Διεθνή Ακαδημία Ηγεσίας, την Διεθνή Ακαδημία Τεχνών και το λογοτεχνικό περιοδικό “Κέφαλος”. Η τελευταία του ποιητική συλλογή “όπου ναναι” που κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες από τις εκδόσεις ἡδυέπεια αποτέλεσε την αφορμή για μια όμορφη συνέντευξη στο The Book.Gr

 

 

«Όπου να ναι…», η νέα σας κυκλοφορία από τις εκδόσεις ἡδυέπεια. Μιλήστε μας γι’ αυτή την έκδοση;

Η αναζήτηση της νοημοδότησης του βίου αποτελεί για μένα κυρίαρχο ζήτημα και σε αυτό το ποιητικό πόνημα. Το κενό που αφήνει η πραγματικότητα της ζωής είναι η αφετηρία του νέου που θεμελιώνεται πάνω σε αυτή την κενότητα προκαλώντας αυτή τη φορά ρωγμές και αναταράξεις σ’ ένα ατελείωτο ταξίδι στο «όπου νάναι» γεμάτο εμπειρίες και φαντασιώσεις, σ’ έναν ενδιαφέροντα περίπατο στον κόσμο του ονείρου που σμιλεύεται από μικρά περιστατικά ευφάνταστα και δόσεις ρεαλισμού, ικανές να προκαλέσουν ενδιαφέρον.

 

Η ποίηση ποιες διεξόδους, ενδεχομένως, παρέχει στη ζωή σας;

Είναι μια διέξοδος, μια όαση στον αδιέξοδο «τοίχο» της καθημερινότητας που ανακουφίζει και παρηγορεί. Με βρίσκει σύμφωνο εδώ η έκφραση του Μπόρχες που μιλά για την ποίηση λέγοντας ότι «απαλύνει τη ροή του χρόνου στη ζωή μας…»

 

Συνέντευξη: Αντώνης Ζαΐρης "Η ποίηση είναι μια όαση στον αδιέξοδο «τοίχο» της καθημερινότητας"

 

Το παιχνίδι με τις λέξεις πόσο εμπύρετο, αν μου επιτραπεί ο όρος, μπορεί να καταστεί;

Αν οι λέξεις εκφράζουν τον εαυτό σου και όχι κάποιον άλλο τότε η εμπύρετος κατάσταση αναθερμαίνεται και αναγεννιέται μέχρι σημείου να ξεπετάγονται φλόγες λαμπερές που προκαλούν σχισμές στη συνείδηση και αυτή με τη σειρά της απελευθερώνεται σε πορεία ενσυναίσθησης απέναντι σε τρίτους. Αυτή είναι μια ωραία προσπάθεια που δεν μπορεί να καταλάβει κάποιος που δεν νιώθει ποιητής.

 

…αναζητώ την όσμωση των περιστατικών που γεννά ο νους και δεν τερματίζουν ποτέ μέσα στον εγκέφαλο της ατέρμονης αγωνίας και των απροσδιόριστων συναισθημάτων που «γεννά» η ενασχόληση με την καθημερινότητα.

 

Η τρίτη σας ποιητική κατάθεση με ποιο τρόπο θωρεί τις προηγούμενες ποιητικές σας ανάσες;

Δεν πρόκειται για ολοκλήρωση, αλλά για μια ακόμα ποιητική ανάσα σ΄ένα παιχνίδι σκέψεων, συλλογισμών, στοχασμών και αντιδράσεων που αφήνει ανεξίτηλη την μαγεία του ανολοκλήρωτου ως σφοδρή επιθυμία για μια ακόμη επόμενη φορά.

 

Η συνέντευξη που συνοδεύει την έκδοση λειτουργεί, τρόπον τινά, κι ως ένα παράθυρο επικοινωνίας με τον αναγνώστη;

Είναι ένα παράθυρο ορθάνοιχτο επικοινωνίας με τον αναγνώστη. Ένα παράθυρο που σπέρνει τον άνεμο της ποίησης σαν το μαγικό, ιπτάμενο χαλί που σε προσκαλεί  να σε ταξιδέψει στη μαγεία του τώρα και του επέκεινα.  Ο αναγνώστης έτοιμος τώρα να πάρει την απόφαση του, να συμπορευτεί σ’ ένα κόσμο με πάθη, αδυναμίες, χαρακτήρες που εναλλάσσονται, δημιουργικά σενάρια που εξελίσσονται και όλα για να στοιχειοθετήσουν την εικόνα, την σπουδαία εικόνα ενός περιστατικού ζωής.

 

Αυτή η περιρρέουσα αγωνία σε συνδυασμό με την αέναη πάλη που λούζει τους στίχους σας, μπορεί να αντικατοπτρίζει, ως ένα βαθμό, την καθημερινότητά σας;

Η αγωνία είναι διάχυτη και τροφοδότης της ύπαρξής μου σε μια αέναη πάλη με το άγνωστο, με το ανορίοτο και δίχως προορισμό γεγονός. Δεν αναζητώ το τέλος, αναζητώ την όσμωση των περιστατικών που γεννά ο νους και δεν τερματίζουν ποτέ μέσα στον εγκέφαλο της ατέρμονης αγωνίας και των απροσδιόριστων συναισθημάτων που «γεννά» η ενασχόληση με την καθημερινότητα.

 

Συνέντευξη: Αντώνης Ζαΐρης "Η ποίηση είναι μια όαση στον αδιέξοδο «τοίχο» της καθημερινότητας"

 

«…στο ξέφωτο μιας άλλης ζωής», τι συναντάτε;

…στο ξέφωτο μιας άλλης ζωής … είναι η προσμονή του νέου, του διαφορετικού που είναι και μοναδικό, μέσα από άλλα οράματα και στόχους, μέσα από εμπειρίες και εναλλαγή συναισθημάτων που δίνουν παράταση στο χρόνο της ζωής γιατί αξίζει τελικά να δεις και αυτό και το άλλο και αυτό το κάτι άλλο που έχει αυτή την σπάνια εικόνα που σε ακολουθεί παντού.

 

«…τα παλιά μας όνειρα να παίρνουν σάρκα και οστά». Κάποια από τα όνειρα σας που στο διάβα του χρόνου πραγματοποιήθηκαν, είχαν τις διαστάσεις που είχε πλάσει ο νεανικός σας νους;

Όχι, πραγματοποιήθηκαν στο διάβα του χρόνου αλλά σε ελάσσονα διάσταση και μέγεθος. Στον γίγαντα νου των νεανικών μου χρόνων ήταν πελώρια, τεράστια, εύκολα υλοποιήσιμα στο χρόνο της νιότης, με συναισθήματα μικτά, ανείπωτης χαράς, ανακούφισης, συγκίνησης, απογοήτευσης αλλά και εύκολης ανατροφοδότησης και ανάκαμψης. Και όσα όνειρα μπορέσαν να ξεφύγουν αναλλοίωτα στη σκουριά του χρόνου, βαραίνουν σήμερα με χίλιες επιφυλάξεις και πάμπολλες αρνητικές σκέψεις ακόμα και για κάτι απλό. Όλα λειτουργούν πλέον σε άλλες διαστάσεις…

 

Ξεμακραίνοντας από τη χρονική βαθμίδα της νιότης προς τα πού θα λέγατε πως κλίνει το «ισοζύγιο του λάθους και του σωστού»;

Γέρνει και από τις δυο μεριές. Αλλά στην πλευρά του λάθους το ισοζύγιο είναι ελαφρύτερο γιατί δεν έκανα το διπλό λάθος να μετανιώσω για ένα πρότερο, αρχικό λάθος. Τα σωστά σήμερα κάποιες φορές φαντάζουν μεγάλα λάθη αύριο και λάθη που βλέπω και αναγνωρίζω σήμερα, θεωρούσα κάποτε ότι προέρχονταν από σωστές αποφάσεις τότε.  Όλα είναι σχετικά…

 

«Το κάδρο της ζωής» σας ποια πρόσωπα περιλαμβάνει;

Το «κάδρο» της ζωής μου είναι ένα γεμάτο «φορτίο» γενναίων και πικρών αναμνήσεων που ξεκινούν από τις διηγήσεις της Μικρασιάτισσάς γιαγιάς μου Δέσποινας, τις δύο μοναδικές εικόνες που σώθηκαν από την καταστροφή και κρατώ μέχρι σήμερα τον Αγ. Αντώνιο και τον Αρχάγγελο Μιχαήλ μέχρι τα πρώτα μου αναγνώσματα του Παπαδιαμάντη και του Λουντέμη αλλά και του Καβάφη και του Λειβαδίτη. Όλα αυτά έδωσαν αξία στη ζωή μου και μου έμαθαν τι σημαίνει ομορφιά, αγάπη, χαρά, φεγγάρι, ήλιος και αστέρια. Πλημμύρισαν με συναισθήματα την καθημερινότητά μου και με έμαθαν να υποδύομαι ρόλους αλλά τον καλύτερο να τον κρατώ για τον εαυτό μου.

 

Σε αυτό το «ετοιμοθάνατο φθινόπωρο» του 2020 ποιες ήταν οι ψυχικές σας ανάπαυλες;

Τα ψυχικά αποθέματα που «κουβάλαγα» από το παρελθόν, η συνήθεια της ανάγνωσης, της μελέτης, της παρατήρησης, του στοχασμού, του αυτοπροσδιορισμού, του συνεχούς ραπίσματος της ασήμαντης ύπαρξής μου ήταν οι ψυχικές ανάπαυλες για ότι ετοιμοθάνατο που προοιωνίζεται ο χρόνος ή ακόμα για ότι νέο που θα καταλήξει σε λίγο ετοιμοθάνατο.

 

Ένας νέος χρόνος ξημερώνει παίρνοντας μαζί λύπες και πόνους. Ποιες όμως στιγμές θα θέλατε να αποθηκεύσετε στο σάκο της μνήμης σας από τη χρονιά που οσονούπω ολοκληρώνει την τροχιά της;

Στον «σάκο» της μνήμης που μεταφέρω στη νέα χρονιά κομίζω αναμνήσεις από φίλους και στιγμές που έφυγαν μαζί με αυτούς στον άλλο κόσμο αλλά και αναμνήσεις χαράς, αταραξίας και ξενοιασιάς από σπουδαία σκηνικά μικροκαταστάσεων της καθημερινότητας της ζωής μου που είναι και οι βασικές πηγές της κάθε δημιουργικής μου ενασχόλησης.

 

Γρηγόρης Δανιήλ, για το The Look.Gr

 

1