Συνέντευξη: Γιώργος Τζιτζικάκης "O σύγχρονος άνθρωπος είναι υποταγμένος στους φόβους του"

“Ξέσπασα χθες γράφοντας τον θυμό μου, και μάλλον αυτό βοήθησε στη βελτίωση της διάθεσης μου. Έτσι, σήμερα νιώθω πως ξημέρωσε μια μέρα παραθερισμού πιο φωτεινή από τις άλλες και -θαρρώ πως- έχω αφήσει πίσω τη σκοτεινιά”.

Γεννημένος το 1981 ο Γιώργος Τζιτζικάκης έχει σπουδάσει Διοίκηση Επιχειρήσεων και Δημόσιες Σχέσεις. Συνεργάζεται με εκδοτικούς οίκους της Ελλάδας ως αξιολογητής κειμένων και σύμβουλος εκδόσεων, ενώ παράλληλα αρθρογραφεί για θέματα που αφορούν τη μουσική, το θέατρο αλλά κυρίως, τη λογοτεχνία. Η ενασχόλησή του με τη συγγραφή ξεκινά από τα εφηβικά του χρόνια. Μέχρι τώρα έχει γράψει 8 βιβλία (μυθιστορήματα, θεατρικά έργα, παραμύθια) με τελευταίο τον Παραθεριστή που κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες από τις εκδόσεις Κάκτος που έδωσε την αφορμή για την παρακάτω συνέντευξη.

 

Ο «Παραθεριστής» ήρθε στα ράφια των βιβλιοπωλείων στα μέσα του φθινοπώρου λίγο πριν το δεύτερο κύμα της πανδημίας. Μιλήστε μας γι’ αυτή τη νέα σας κυκλοφορία.

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που ως κεντρικό του ήρωα έχει έναν φλεγματικό τύπο, περιφερειακά όμως από εκείνον σκιαγραφείται και η κοινωνία μας. Ο Παραθεριστής, κάνοντας διακοπές σ’ ένα ελληνικό νησί, δεν καταφέρνει να απολαύσει τις στιγμές που ζει κι έτσι γίνεται καυστικός, δηκτικός, αναμετράται συνεχώς με σκέψεις (είτε παραίτησης, είτε αναζήτησης κάποιας ουσίας) και αυτό συμβαίνει διότι νιώθει αταίριαστος με την κοινωνία γύρω του. Τοποθετεί τον εαυτό του απέναντι από καταστάσεις αλλά και μέσα σε αυτές, επιχειρώντας να διαπιστώσει αν εκείνο που τον διχάζει είναι πρόβλημα δικό του ή συνολικό θέμα μιας κοινωνίας που αρκείται στην εικόνα, την εφημερότητα και την αποφυγή εμβάθυνσης. Το μήνυμα που περνάει ο Παραθεριστής είναι ότι όλοι μας βιώνουμε κάποια μορφή θλίψης στις ζωές μας και μέσω των συμβιβασμών μας (συνειδητών και ασυνειδήτων) ζούμε τη ζωή μας προτιμώντας να καμουφλάρουμε τα προβλήματά μας παρά να τα επιλύσουμε.

Συνέντευξη: Γιώργος Τζιτζικάκης "O σύγχρονος άνθρωπος είναι υποταγμένος στους φόβους του"

Η πορεία του Παραθεριστή μέχρι την κατανόηση της αλήθειας από ποια μονοπάτια περνά;

Στον Παραθεριστή, εκείνο που ξεκινά τραχύ και άγριο, από τη μέση του βιβλίου κι έπειτα συνεχίζεται με τρυφερότητα και επαναπροσδιορισμό για να φτάσει στην ολοκλήρωσή του ο ήρωας να συνειδητοποιήσει ότι μέσα απ’ όσα θα του συμβούν, αναζητά τη γαλήνη, την ευτυχία στα μικρά πράγματα και την αγάπη. Αυτό αποτυπώθηκε έτσι γιατί η γραφή του έργου περιγράφει αλληγορικά την πορεία από την κατάθλιψη στην ελπίδα εκείνου του ατόμου που αποφασίζει να ζήσει και να μην παραιτηθεί. Όμως, η αλήθεια, όπως θα ξέρετε, είναι μια έννοια κάπως υποκειμενική. Για παράδειγμα, για έναν σχιζοφρενή που βιώνει παραισθήσεις η αλήθεια είναι πως συζητά με άτομα που βλέπει και ακούει δίπλα του και την ίδια στιγμή η αλήθεια για όλους τους άλλους γύρω του είναι διαφορετική. Η διαφορετική μας οπτική όσον αφορά την αλήθεια, κάνει τον Παραθεριστή από τη μία να έχει αναγνώστες που ένιωσαν τι λέει η ιστορία πίσω από τις γραμμές και ταυτίστηκαν με όσα αναφέρονται, ενώ από την άλλη έχει και εκείνους που δεν τους άρεσε το βιβλίο και το κατέκριναν για την τραχύτητά του (και αυτό είναι επίσης ένα κομμάτι της ομορφιάς ενός βιβλίου).

 

Ο τολμηρός του λόγος σε αυτό το παιχνίδι κατάκτησης του εαυτού του αποτελεί πιθανόν κι ένα όπλο κατά του καθωσπρεπισμού;

Ο τολμηρός λόγος του Παραθεριστή δεν αποτελεί όπλο αλλά όχημα. Δεν βάλλεται εναντίον κανενός εκτός από τον εαυτό του και χρησιμοποιεί την αδιέξοδη θέση του ως παράδειγμα προς αποφυγή. Τα κείμενα του έργου γράφτηκαν άνευ φίλτρου, όπως τα είχα ακούσει από άλλους ή τα είχα ζήσει εγώ ο ίδιος και δεν είναι κομμάτι ενός χαρακτήρα, καθώς οι ιστορίες των κεφαλαίων ανήκουν σε πολλά διαφορετικά άτομα τα οποία μου εκμυστηρεύτηκαν τις σκέψεις και τα βιώματά τους. Δυστυχώς, όχι μόνο για εμένα αλλά και για πολλούς άλλους εκεί έξω, η κοινωνία μας είναι βαθιά υποκριτική, με πολύ συντηρητισμό, στεγανά, αμετακίνητες θέσεις και πουριτανισμό. Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει πως έχουμε κάτι να χωρίσουμε, απλώς είμαστε διαφορετικοί, κάτι που δυστυχώς δεν φαίνεται να το κατανοούν και να το αποδέχονται όλοι.

 

«Η τρέλα ζητάει υψηλά ανταλλάγματα για να κάτσει ήσυχη και να μη σε ζώσει με θλίψη». Με τι είδους ανταλλάγματα, πιστεύετε, πως τιθασεύεται η άγρια φύση της;

Δυστυχώς δεν τιθασεύεται η τρέλα, ούτε αυτή ούτε τα αδέλφια της που είναι η θλίψη, ο πόνος, οι εμμονές, η απομόνωση, η διαρκής σκέψη ότι δεν ανήκεις σε αυτόν τον κόσμο που κανένας δεν μπορεί να σε νιώσει και ούτε να καταλάβει τι περνάς. Είναι σαν να έχεις κόψει ένα δάχτυλο που αιμορραγεί και κάποιος σου χαϊδεύει την πλάτη λέγοντάς του ότι θα περάσει. Δεν θα περάσει… Και αυτό που λέει ο Παραθεριστής, έχοντας χάσει κομμάτια της ηρεμίας, της ζωής του, της χαράς, ζωτικά μέρη της ύπαρξής του που τα άρπαξε η τρέλα, είναι ότι πρέπει εσύ ο ίδιος να βρεις την άκρη του μίτου για να σωθείς –κανένας άλλος δεν θα σε σώσει…

 

Δεν χρειάζεται να γίνεις κάποιος άλλος για να ευτυχίσεις και ούτε να συγκριθείς με άλλους, το μόνο που χρειάζεται είναι κάθε πρωί που ανοίγεις τα μάτια σου και παίρνεις μια ανάσα, να είσαι ευγνώμων για αυτό και να θυμάσαι ότι σε χιλιάδες άλλα μέρη της γης κάποιοι δεν το καταφέρνουν τόσο εύκολα όσο εσύ.

 

«Οι άνθρωποι στα χρόνια μας μετράνε τα πάντα σε ποσότητα, σε μεγέθη και σε ένταση». Πόσο αλληλέγγυος με τέτοιες μετρήσεις, νιώθετε;

Η μοναδική ποσότητα, μέγεθος και ένταση που με απασχολεί είναι εκείνη της αγάπης. Διαπιστώνω καθημερινά πως επικρατεί ένας θυμός προς πάσα κατεύθυνση, μια οργισμένη αρπακτικότητα, και μια διάθεση ξεκαθαρίσματος. Όλα αυτά συμβαίνουν γιατί ο σύγχρονος άνθρωπος είναι υποταγμένος στους φόβους του –φόβοι αποδοχής, επιβεβαίωσης και χίλιοι άλλοι φόβοι–, όμως πίσω από αυτό επαφίεται η απουσία αγάπης. Αν απλώς ηρεμήσεις, πάρεις μια ανάσα και αποφασίσεις να αγαπήσεις τον εαυτό σου θα τον δεις να σβήνει την αυτοκαταστροφική μανία που τον πιάνει για να αποδείξει πράγματα σε άλλους (και τον εαυτό του) και τότε θα μετατραπεί σε κάτι ευτυχισμένο μέσα στην απλότητά του, κάτι θα αγαπήσει και θα αγαπηθεί.

 

Στο βιβλίο σας περιγράφετε σκωπτικά και με γλαφυρό λόγο τον τρόπο διαχείρισης των social media. Σε αυτό το θέατρο σκιών, ας μου επιτραπεί ο όρος, πόσο δεκτικός δείχνετε; Ποια τα όρια και ποιοι οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν για ένα συγγραφέα;

Νομίζω πως οι κίνδυνοι είναι ίδιοι για όλους μας, εξάλλου ο συγγραφέας είναι απλώς μια ιδιότητα, δεν είναι χαρακτηριστικό ανθρώπου. Ο καθένας είναι ελεύθερος να κάνει χρήση όπως θέλει τη ζωή του και την εικόνα του μέσα στο διαδίκτυο, όμως υπάρχει περίπτωση να ενοχλήσει και να στηθεί μια αρένα ή ένα λαϊκό δικαστήριο μέσα από σχόλια, κουτσομπολιά και τάσεις. Δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι οι όποιοι «δικαστές» συνήθως κρύβονται πίσω από ψευδείς ταυτότητες και να κατανοήσουμε ότι και εκείνοι που κρίνουν είναι άνθρωποι με τα δικά τους θέματα και προβλήματα –κάποιοι μπορεί και ποτέ να μην τα λύσουν ή να θεωρήσουν πως έχουν θέματα. Έχοντας αυτό κατά νου, καταλήγω πως δεν φταίει το μέσο αλλά ο μεταδότης που συνήθως θα βασιστεί σε κάτι που σκέφτηκε, άκουσε ή απλώς θέλει να εκτοξεύσει εναντίον κάποιου άλλου. Στη δική μου περίπτωση, ανήκω σε εκείνους που τους αρέσει να συναντούν τον κόσμο έξω από μια οθόνη για να βγάλουν συμπέρασμα και προτιμώ να απασχολώ τους άλλους για όσα γράφω και διαβάζουν σε βιβλία παρά για όσα κάνω στην προσωπική μου ζωή.

 

«…κάποιες ζωές ποτέ δεν θα χαρούν τη λύτρωση της αλήθειας τους», γράφετε σε κάποιο σημείο. Ποια τα βήματα που θα πρέπει να διανύσει μια τέτοια ζωή μέχρι τη λύτρωσή της; Στο βιβλίο ο ήρωας σας πως φτάνει σ’ αυτή την κατάκτηση;

Στον Παραθεριστή ο ήρωας δεν φτάνει σε μια τέτοια κατάκτηση, θεωρεί όμως ότι κάνοντας κάποια βήματα αλλαγής στη ζωή του, θα βελτιώσει την ύπαρξή του και μπορεί κάποτε να νιώσει πιο ευτυχισμένος και ψυχικά πιο γαλήνιος. Ξέρετε… Υπάρχει πάρα πολλή δυστυχία εκεί έξω, όμως οι πραγματικά τυχεροί άνθρωποι –εννοώ εκείνους που έχουν την υγεία τους– διατηρούν μια τάση προς το παράπονο, την γκρίνια, το ξεκαθάρισμα και την οργή. Όλα αυτά είναι πρόσωπα του φόβου τους ως άτομα και της μανίας αποδείξεως ότι είναι καλύτεροι από άλλους. Δεν χρειάζεται να γίνεις κάποιος άλλος για να ευτυχίσεις και ούτε να συγκριθείς με άλλους, το μόνο που χρειάζεται είναι κάθε πρωί που ανοίγεις τα μάτια σου και παίρνεις μια ανάσα, να είσαι ευγνώμων για αυτό και να θυμάσαι ότι σε χιλιάδες άλλα μέρη της γης κάποιοι δεν το καταφέρνουν τόσο εύκολα όσο εσύ.

Συνέντευξη: Γιώργος Τζιτζικάκης "O σύγχρονος άνθρωπος είναι υποταγμένος στους φόβους του"

«…αγαπώ να βρίσκομαι σε ένα άλλο μέρος, σε μια άλλη εποχή», λέει ο Παραθεριστής σας. Σε ποια εποχή θα θέλατε να χτίσετε το κομμάτι εκείνου του παραμυθένιου ονείρου;

Προσωπικά θα ήθελα να είμαι νέος στα 70s στην Αμερική, ώστε να ζήσω το μεγάλο κύμα των χίπις και να παρακολουθήσω ζωντανά κάποια συγκροτήματα σε συναυλίες. Αυτό δεν θα γίνει, αλλά μπορούμε πάντα να ελπίζουμε ότι σαν πεθάνουμε, ο παράδεισός μας θα είναι φτιαγμένος από τα υλικά που επιθυμούμε, σωστά;

 

Ο Παραθεριστής αποτελεί ασφαλώς ένα ορόσημο στην συγγραφική σας πορεία για τη συνέχεια. Αυτή πως μεταφράζεται στο άμεσο μέλλον;

Εκτιμώ πως η εποχή μας τα έχει σαρώσει όλα και φοβάμαι ότι μαζί της ισοπεδώνει και τα όνειρα κάθε καλλιτέχνη. Στη δική μου περίπτωση, γράφοντας κάθε μέρα πρώτα για μένα και όχι για ορόσημα, πωλήσεις και καριέρα, μπορώ να πω ότι η γραφή είναι το καθημερινό μου καταφύγιο, εκεί όπου καθημερινά θα βουτήξω για να ξεφύγω από την καθημερινότητα με τα δεκάδες προβλήματά της. Το μέλλον εύχομαι να έχει υγεία, αγάπη και φως, και εκδοτικά μεταφράζεται στο επόμενο βιβλίο μου που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Κάκτος μέσα στους επόμενους μήνες. Αποτελεί μια αληθινή ιστορία γεμάτη τρυφερότητα για έναν άνθρωπο που εργάστηκε σκληρά και πίστεψε σε ένα όνειρό του, ενώ όταν αυτό διαλύθηκε σκόρπισε και ο ίδιος· κατόπιν αρρώστησε και βυθίστηκε σε μια σκοτεινή περίοδο όμως στη συνέχεια ξεκίνησε μια διαδικασία συναρμολόγησης της ζωής του και βγήκε νικητής. Θεωρώ πως είναι ένα έργο που αφορά όλους εκείνους που πόνεσαν και θυσίασαν κομμάτια τους για την ευτυχία και ελπίζω να αρέσει στο αναγνωστικό κοινό.

 

Γρηγόρης Δανιήλ, για το The Look.Gr

 

 

0