Τη σειρά δοκιμίων Altera Pars συνεχίζει ένα κείμενο του Τόλη Νικηφόρου όπως αποτυπώθηκε στο βιβλίο του “Από το τίποτα σαν θαυμα ξαφνικά“ που κυκλοφόρησε το 2018 από τις εκδόσεις Μανδραγόρας και ο ποιητής θέλησε να μοιραστεί μαζί μας.
Κείμενο: Τόλης Νικηφόρου
Αναρίθμητοι ποιητές έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην απόπειρα να προσεγγίσουν το απρόσιτο, να αγγίσουν το ανέγγιχτο, να εκφράσουν το ανέκφραστο. Ταγμένοι σε μια ισόβια άσκηση χωρίς ολοκλήρωση, μαθητούδια σε ένα σχολείο απ’ το οποίο δεν προβλέπεται αποφοίτηση, προσπαθούν να καταλάβουν τι είναι αυτό που τους συμβαίνει και να υπερβούν τους περιορισμούς της διάνοιας, της γλώσσας, της ίδιας της ανθρώπινης φύσης. Και γράφουν ποιήματα, ερωτικά ποιήματα, κοινωνικά ποιήματα, υπαρξιακά ποιήματα, πολλά, αμέτρητα ποιήματα για την ποίηση. Ποιήματα ποιητικής όπως ονομάζονται.
Δεν θα μπορούσα εγώ να αποτελέσω εξαίρεση. Ταγμένος στον ωραίο αυτό χαμένο αγώνα, στη μάταιη προσπάθεια να εκφράσω με λέξεις την απαγορευμένη αλήθεια. Απαγορευμένη ίσως γιατί δεν είμαστε παρά ατελείς θνητοί ενώ «ποίημα δεν είναι οι λέξεις με το μελάνι στο χαρτί, το ποίημα είναι πλάσμα ζωντανό που ελλοχεύει μέσα στην ομίχλη … » Ποίηση είναι ένα χάραμα, ένα κορίτσι όταν χαμογελάει ή όταν δακρύζει, η φλαμουριά που αγγίζει το μπαλκόνι μου, το ωραίο, ίσως κάποτε και το αποτρόπαιο και η φωτιά που ανάβει μέσα μας. Και ποιος είναι εκείνος που μπορεί να συνθέσει αληθινά ποιήματα;
Μια από τις πολλές απορίες που αιωρούνται στο μυαλό μου είναι αν η πρωτοβουλία της γραφής είναι πράγματι δική μου ή αν τα ίδια τα ποιήματα τελικά αποφασίζουν να αναδυθούν στο φως από τον μυστικό τους κόσμο, αν τα ποιήματα επιλέγουν τον χρόνο για να γεννηθούν.
«το ποίημα επιλέγει τον δικό του χρόνο για να γεννηθεί
είναι ένας ξένος που κατοικεί από παλιά στο σπίτι μας
κυκλοφορεί στο υπόγειο
και λούζεται με φως στο υπερώο
διαβάζει ένα – ένα τα χειρόγραφά μας
αποκρυπτογραφεί τις μυστικές φωνές
που ταξιδεύουν μέσα μας
και πίνει για να μεγαλώσει
γι’ αυτό και είναι πάντα μεθυσμένο
το ποίημα επιλέγει τον δικό του χρόνο για να γεννηθεί
όπως πριν από μας επέλεξε
αυτό το σπίτι για να κατοικήσει»
Ο ποιητής έχει χαρακτηρισθεί ως «ο ιερέας του αόρατου» και οι σπάνιες στιγμές της γνήσιας ποιητικής έμπνευσης είναι στιγμές έκστασης, στιγμές θρησκευτικού δέους. Διαισθάνομαι ότι πρόκειται για την επικοινωνία με το κάτι εκείνο που μας υπερβαίνει συντριπτικά. Ίσως ποίηση να είναι η γλώσσα που μιλάει το φως. Το φως ή η ψυχή μας που είναι φως. Και το άγνωστο εκείνο που εκπέμπει το φως, η αρχική αιτία των πάντων.
Το προαιώνιο ρίγος προφέρεται στη μοναξιά και τη σιγή. στις παρυφές του ονείρου την ώρα που οι νεκροί υφαίνουν έξω το σκοτάδι και εισρέει από τις χαραμάδες σαν κόκκινο κρασί η ανάσα τους. με δέος προφέρεται η ποίηση καθώς προφέρει ανθίζοντας ένα ξερό κλαδί το προαιώνιο ρίγος του.
Πολλά από τα πεντακόσια τόσα ποιήματά μου είναι εμπνεύσεις της στιγμής με άγνωστη πηγή, άλλα πάλι αναδύονται από μισο-ξεχασμένες εμπειρίες της ζωής μου, έχουν τη δική τους ιστορία. Όπως λοιπόν «το ποίημα επιλέγει τον δικό του χρόνο για να γεννηθεί», έτσι επιλέγει και τον χρόνο που η ιστορία του θα αναδυθεί στην επιφάνεια. Για λόγους μυστικούς και ανεξιχνίαστους. Με εμένα βέβαια ως αφηγητή, αναπόφευκτα εμένα. Και με λίγα λόγια. Παρόλο που, σε μερικές περιπτώσεις, θα μπορούσε να γραφτεί ένα μεγάλο διήγημα ή ακόμη και μυθιστόρημα.
Στο βιβλίο αυτό έχω συγκεντρώσει μερικές ιστορίες ποιημάτων μου. Ενδεικτικές περιγραφές των συνθηκών που έδωσαν το έναυσμα για να αναδυθεί αργότερα το ποίημα από τα μυστικά εργαστήρια της ψυχής. Ιστορίες από τα παιδικά μου χρόνια, από το σχολείο και την εργασία μου, από τα ταξίδια μου, από τους ανθρώπους που αγάπησα, από τους έρωτες, τα πάθη και τα λάθη μου. Ίσως κάποιοι καταλάβουν τις συναισθηματικές αυτές κορυφώσεις, ίσως κάποιοι τις νιώσουν μέσα τους βαθιά.
