Τη σειρά δοκιμίων Altera Pars συνεχίζει ένα κείμενο του Χρήστου Δημόπουλου για την λογοτεχνική εμφάνιση του Ήπιου Θερμοκήπιου, του καθηγητή που είχε δημιουργηθεί καταρχήν για τις ανάγκες της εκπομπής “Ουράνιο Τόξο” που παριουσιάζε στην ΕΡΤ. Πλέον οι νέες περιπέτειες του καθηγητή Ήπιου Θερμοκήπιου κυκλοφορούν από το 2017, σε 4 βιβλία ως τώρα, από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Κείμενο: Χρήστος Δημόπουλος
Το 2017, οι Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ, οι οποίες είχαν ήδη εκδώσει δέκα βιβλία που είχα γράψει για παιδιά, μου ζήτησαν να σκεφτώ μια σειρά βιβλίων περιπέτειας για κάπως μεγαλύτερες ηλικίες. Βλέποντας πως τα παιδιά διάβαζαν περιπέτειες ξένων συγγραφέων με ξένους ήρωες όπως ο Τζερόνιμο Στίλτον ή ο Ντετέκτιβ Κλουζ, αποφάσισα να δημιουργήσω έναν Έλληνα ήρωα: που θα μιλούσε ελληνικά, θα γύριζε την Ελλάδα και τον κόσμο και θα μπλεκόταν σε περιπέτειες που πάντα -με κάποιο τρόπο- θα αναφέρονταν στην Ελληνική Ιστορία, στον τόπο μας και σε θέματα με τα οποία θα μπορούσαν να ταυτιστούν καλύτερα τα Ελληνόπουλα.
Δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Το να φτιάξεις έναν ήρωα με τον οποίο θα μπορούσαν να ταυτιστούν τα παιδιά, αλλά συγχρόνως να σού είναι τόσο οικείος ώστε να μπορείς και εσύ -ως συγγραφέας- να ταυτιστείς μαζί του για να τον παρουσιάζεις όσο πιο αληθοφανή μπορείς, απαιτούσε ιδιαίτερη προσέγγιση. Κι όμως, αυτός ο ήρωας υπήρχε! Όλο τον καιρό, τον είχα κάτω απ’ τη μύτη μου και δεν το είχα πάρει χαμπάρι. Ήταν ο καθηγητής Ήπιος Θερμοκήπιος, ένας χαρακτήρας που είχα δημιουργήσει για τις ανάγκες της εκπομπής ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ που παρουσίαζα στην ΕΡΤ!
Ήταν σχεδόν συνομήλικός μου (δυο τρία χρόνια μεγαλύτερος), του άρεσαν πολύ τα ταξίδια και οι περιπέτειες (όπως και σε μένα άλλωστε) και είχε δυο εγγονάκια (όπως κι εγώ). Τέλεια! Τον ήρωα τον είχα βρει. Και τα εγγονάκια του, δίδυμα, η Αθηνά και ο Ορέστης, θα συμπλήρωναν το τρίο των ηρώων μου, με τους οποίους οι νεαροί μου αναγνώστες θα μπορούσαν κι αυτοί να ταυτιστούν. Έμενε τώρα να δημιουργήσω το σύμπαν μέσα στο οποίο θα κινούνταν αυτοί οι ήρωες.
Ξέροντας πόσο τα σημερινά παιδιά είναι εξοικειωμένα με τη γρήγορη δράση, την κινηματογραφική αφήγηση, τον ρεαλισμό των βιντεοπαιχνιδιών, δεν μπορούσα παρά να φτιάξω ένα σύμπαν αντίστοιχο. Απ’ την αρχή είχα αποκλείσει την επιστημονική φαντασία, γιατί δεν είναι το στιλ μου. Αποφάσισα να τοποθετήσω τους ήρωές μου στο σήμερα. Κι αυτό μου βγήκε σε καλό, όπως θα δείτε παρακάτω.
Ο Ήπιος Θερμοκήπιος έχει πια βγει στη σύνταξη. Μαζί με δυο καλούς του φίλους (συνταξιούχους καθηγητές κι αυτούς), τον Λόγιο Λεξιλόγιο και τον Ίδιο Εγχειρίδιο, ιδρύουν τη ΛΕΣΧΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΩΝ που έδρα της έχει ένα νεοκλασικό κτίριο στην πλάκα, γωνία Λυκείου και Μνησικλέους. (Μπορείτε να δείτε το κτίριο, αν κάνετε βόλτα στην Πλάκα. Στο κουδούνι δεν γράφει ονόματα, αλλά η Λέσχη λειτουργεί στον πρώτον όροφο!) Εκεί συναντιούνται κάθε απόγευμα οι τρεις φίλοι, πίνουν το τσάι ή το χαμομήλι τους και συζητούν για θέματα που τους ενδιαφέρουν. Ως εδώ καλά. Αλλά, σε τι είδους περιπέτειες πρόκειται να μπλεχτεί ο Θερμοκήπιος; Είχα αποφασίσει απ’ την αρχή πως τα θέματά μου θα αντλούνταν από την Ελληνική Ιστορία.
Έτσι, δημιούργησα το περίφημο Μουσείο Μυθικών Αρχαιοτήτων, στις προθήκες του οποίου εκτίθενται σπάνια αντικείμενα και χαμένοι θησαυροί, όπως τα Μήλα των Εσπερίδων, το Χρυσόμαλλο Δέρας και το Δαχτυλίδι των Νιμπελούγκεν. Διευθύντρια του μουσείου είναι η Αντιγόνη Δεληνοτιά, η οποία, κατά καιρούς αναθέτει στον καθηγητή διάφορες αποστολές. Περιπέτεια, όμως, μόνο με ήρωα χωρίς αντίπαλο δεν είναι περιπέτεια! Και σκέφτηκα με τρόμο πως κάτι σημαντικό είχα παραλείψει: τον “κακό” της υπόθεσης. Κι έτσι γεννήθηκε ο Ντάνκαν ΜακΝτούγκαλ!
Ο ΜακΝτούγκαλ κι η Δεληνοτιά υπήρξαν συμφοιτητές: είχαν κι οι δυο τελειώσει τη Σχολή της Αρχαιολογίας στο φημισμένο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Με μια διαφορά: Η Δεληνοτιά είχε αποφοιτήσει πρώτη στην τάξη, ενώ ο ΜακΝτούγκαλ τελευταίος κι είχε πάρει το πτυχίο του με το ζόρι και όχι με τόσο νόμιμους τρόπους! Ο ΜακΝτούγακλ μισούσε τη Δεληνοτιά. Ήταν ορκισμένος εχθρός της!
Το παζλ είχε αρχίσει να συμπληρώνεται…
Έμεναν τώρα τα θέματα, οι ιστορίες. Αυτό ήταν αντικείμενο μιας ενδελεχούς έρευνας. Ευτυχώς, στις μέρες μας, ο συγγραφέας δεν είναι απαραίτητο να καταφεύγει στις βιβλιοθήκες, ή να κάνει επιτόπια έρευνα στα μέρη όπου επιθυμεί να τοποθετήσει τη δράση του. Υπάρχουν οι υπολογιστές και το διαδίκτυο, όπου ο καθένας μπορεί να βρει τα πάντα από τη βολή του γραφείου του και μια κούπα καφέ στο χέρι.
Ατέλειωτες ώρες πέρασα μπροστά στην οθόνη. Και ψάχνοντας το ένα έβρισκα κάτι τελείως διαφορετικό. Το ένα μονοπάτι με οδηγούσε σ’ ένα σταυροδρόμι που -με τη σειρά του- κατάληγε σ’ ένα τρίστρατο. Σημείωνα ονόματα, έβρισκα φωτογραφίες, βυθιζόμουν σε εγκυκλοπαίδειες, παρακολουθούσα βίντεο. Ομολογώ πως τα είχα χάσει. Κι άξαφνα, ανάμεσα σε τόσα και τόσα, παρατήρησα δυο άσχετες μεταξύ τους φωτογραφίες που έμοιαζαν όμως εκπληκτικά. Τα τείχη και η πύλη των Μυκηνών ήταν η μία και η άλλη τα τείχη και η πύλη του Μάτσου Πίτσου, της ιερής πόλης των Ίνκα, στο Περού. Ψάχνοντας παρακάτω ανακάλυψα κι άλλο εκπληκτικό. Η χρυσή μάσκα του Αγαμέμνονα ήταν σχεδόν πανομοιότυπη με τις χρυσές μάσκες που σμίλευαν οι Ίνκα για τους Θεούς τους, όπως ο Ήλιος!
Επιτέλους είχα όλα όσα ήθελα. Πέρα από το θέμα της πρώτης μου περιπέτειας, για δυο πολιτισμούς που απείχαν ο ένας απ’ τον άλλο τόσο σε απόσταση όσο και χρόνο, κι όμως ήταν τόσο όμοιοι. Είχα και τον τίτλο: Η ΜΑΣΚΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ.
Μην νομίσετε, όμως, πως από κει και πέρα τα υπόλοιπα θα ήταν παιχνιδάκι!
Έπρεπε τις σκέψεις και τις ιδέες μου να τις βάλω σε μια σειρά. Να μεταφράσω όσα είχα στο μυαλό μου σε λέξεις, προτάσεις, παραγράφους, κεφάλαια. Κι όλα αυτά με στόχο να κάνω τους αναγνώστες μου να πλάσουν οι ίδιοι εικόνες στο μυαλό τους καθώς θα διάβαζαν αυτά που είχα γράψει.
Ήθελα, η γραφή μου να είναι ζωντανή, ρεαλιστική, σχεδόν κινηματογραφική. Έτσι, περισσότερο σαν σκηνοθέτης παρά σαν συγγραφέας άρχισα να σχεδιάζω την πλοκή, τις λεπτομέρειες. Να χωρίζω τη δράση σε σκηνές, ακόμα και σε πλάνα. Τότε οριστικοποιήθηκε και η ιδέα να τοποθετήσω τη δράση στο σήμερα.
Άρχισα να γράφω τη ΜΑΣΚΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ στα μέσα του 2015. Η δράση εκτυλίσσεται σ’ ένα διάστημα πέντε μόνον ημερών, στη διάρκεια των Χριστουγεννιάτικων διακοπών εκείνης της χρονιάς, συγκεκριμένα από τις 22 ως τις 26 Δεκεμβρίου του 2015.
Αυτό μου έδινε ένα σωρό πλεονεκτήματα. Μια και ο Ήπιος Θερμοκήπιος με τα εγγονάκια του, μέσα σ’ αυτό το διάστημα θα έπρεπε να επισκεφθούν τις Μυκήνες αλλά και το Μάτσου Πίτσου, άρχισα να ενεργώ σαν ταξιδιωτικός πράκτορας. Πώς θα πάνε στο Μάτσου Πίτσου, τι πτήσεις υπάρχουν, ποιων εταιριών, από ποιο αεροδρόμιο θα πάνε στη Λίμα του Περού, τι τύπος αεροσκάφους θα τους μεταφέρει, σε ποιες θέσεις θα καθίσουν. Πώς θα φτάσουν στην ιερή πόλη των Ίνκα. Τι καιρό θα κάνει εκεί πάνω. Κι ακόμα, τη βραδιά που θα βρεθούν στα ερείπια της αρχαίας πόλης για να συναντήσουν τον μάγο Κουνάκ, έναν ιερέα που είναι επιφορτισμένος με τη φύλαξη των αρχαίων κειμηλίων της φυλής, θα έχει άραγε πανσέληνο; Ναι, ήμουν κι εκεί τυχερός. Ανήμερα Χριστούγεννα του 2015 είχε πανσέληνο! Καθετί που έγραφα ήταν ελεγμένο και τριπλοτσεκαρισμένο! Πού θα σταματούσαν για φαγητό έξω από τις Μυκήνες, πού θα έπιναν έναν καφέ το αεροδρόμιο της Μαδρίτης, πού θα έμεναν στο Άγουας Καλιέντες, το χωριό που αποτελεί την τελευταία στάση των επισκεπτών του Μάτσου Πίτσου. Όλα!
Κι άρχισε το γράψιμο. Μπορεί ν’ ακούγεται παράξενο, ή ακόμα και τρελό, αλλά υπάρχουν περιγραφές σε παραγράφους τριών ή τεσσάρων αράδων που κρύβουν πίσω τους έρευνα μιας ολόκληρης μέρας.
Γύρω στους επτά μήνες μου πήρε να γράψω τις 90 σελίδες της πρώτης περιπέτειας. Οι υπόλοιπες ήταν αρκετά μεγαλύτερες. Και το γράψιμό τους ακόμα πιο επίπονο και απαιτητικό. Η ικανοποίηση, όμως, που μου προσέφερε, ακόμα μεγαλύτερη. Οι υπόλοιπες τέσσερις περιπέτειες (ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ, Η ΕΒΔΟΜΗ ΚΑΡΥΑΤΙΔΑ, ΤΟ ΣΠΑΘΙ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΛΑΤΗ και Η ΘΕΑ ΤΩΝ ΦΙΔΙΩΝ – που δεν έχει εκδοθεί ακόμη) εκτυλίσσονται το Πάσχα και το καλοκαίρι του 2016 και τα Χριστούγεννα του 2017. Μας μεταφέρουν στη Ρώμη, τη Μάλτα, την Λευκωσία και τη Ρόδο, στην Κωνσταντινούπολη και το Εδιμβούργο, στο Ασκαμπάντ, τη Χίβα και τη Σαμαρκάνδη, στο Λονδίνο, τη Μαρ δελ Πλάτα, το Σαν Κάρλος ντε Μπαριλότσε και το Μπουένος Άιρες!
Παρακολουθούμε τον Καθηγητή Ήπιο Θερμοκήπιο και τα εγγονάκια του, καθώς και τον Ντάνκαν ΜακΝτούγκαλ και γνωρίζουμε και νέους ήρωες: τον Καγκελάριο των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη, Ούλριχ Φάμπερ φον Μπιερλάγκερ, τον Διευθυντή του Πολεμικού Μουσείου της Μάλτας Νικολό Μπόφα, τον συνταγματάρχη Τζακ Μαχόνι, τον Κύπριο βιβλιοθηκάριο Πάμπο Πάμπου, την εγγονή του Τούρκου μαρμαρογλύπτη Ισμαήλ, Αϊνούρ Σαϊλάν και την κόρη της Μελτέμ, τους Βρετανούς πράκτορες της ΜΙ6, Μαρκς και Σπένσερ, τη δημοσιογράφο του Μπι Μπι Σι Φιόνα Λένοξ, τον σεξπιρικό ηθοποιό Σερ Λόρενς Όλιβ Πικλ, τον αρχαιολόγο Σερ Μόρτιμερ Κράκινγκτον, τον Πρόεδρο του Τουρκμενιστάν Μπούλι Μπουργκανμπούλι, τον Ουζμπέκο λαογράφο Ρουστάμ Σαρίποβιτς Χολικούλοφ, την αρχηγό μιας φυλής Τάταρων νομάδων, Γκιουλτσετσέκ…
Παράλληλα, μεταφερόμαστε στο παρελθόν για να ζήσουμε ιστορικές στιγμές, όπως η ανακάλυψη μιας χρυσής μάσκας από τον Σλίμαν στις Μυκήνες το 1876, η εμφάνιση του περίφημου Χειρόγραφου Βόινιτς στη Βίλλα Μοντραγκόνε έξω από τη Ρώμη, το 1912, η κλοπή της Καρυάτιδας από τον Λόρδο Έλγιν, το 1802, η ίδρυση της Αλεξάνδρειας της Εσχάτης το 329 π.Χ. από τον Μεγάλο Αλέξανδρο…
Κι ενώ όλες οι ιστορίες βασίζονται σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα που περιγράφονται με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια, ενώ η δράση εκτυλίσσεται σε πραγματικό χρόνο και αληθινούς χώρους, εισβάλλει υποδορίως η φαντασία του συγγραφέα που διαστρέφει τα γεγονότα όσο ακριβώς χρειάζεται, εισάγει φανταστικούς χαρακτήρες δίπλα στα ιστορικά πρόσωπα και διαμορφώνει την πλοκή έτσι που οι μικροί αναγνώστες του να έρθουν σε επαφή με την Ιστορία, με τρόπο ανεπαίσθητο και διασκεδαστικό.
Ο Χρήστος Δημόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα. Παρακολούθησε μαθήματα αρχιτεκτονικής και γραφικών τεχνών στην Αγγλία και έχει πάρει Δίπλωμα Δραματικής Σχολής. Εργάστηκε ως μεταφραστής, γραφίστας, κειμενογράφος, συντάκτης, σεναριογράφος, εκφωνητής και τηλεπαρουσιαστής.
Για πολλά χρόνια υπήρξε διευθυντής επικοινωνίας και δημοσίων σχέσεων σε μεγάλη εταιρεία παροχής υπηρεσιών και διευθύνων σύμβουλος διαφημιστικής εταιρείας. Από το 1986 ως το 1989 και από το 2001 ως το 2013 επιμελήθηκε και παρουσιάζε την εκπομπή “Ουράνιο Τόξο”, που τιμήθηκε δυο φορές (2005 και 2008) με το Βραβείο Καλύτερης Ελληνικής Παιδικής Εκπομπής. Από το 2004 έχει κυκλοφορήσει πάνω από 15 παιδικά βιβλία.
Επιμέλεια: Γρηγόρης Δανιήλ
1