Το The Book υποδέχεται στην αρχή του θέρους, την Γεωργία Συλλαίου.

 

 

Γεννημένη στις αρχές της δεκαετίας του ’60 στη Θεσσαλονίκη, η Γεωργία Συλλαίου σπούδασε κλασική μουσική και τραγούδι στo Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης και, ακολούθως, σύγχρονα μουσικά ρεύματα και θέατρο στην Αυστρία, στη Γερμανία και στην Ολλανδία. Έχει δημοσιεύσει λογοτεχνικά κείμενα στα περιοδικά «Εντευκτήριο», «Δέκατα», «Πανδώρα», «Ένεκεν», «Jazz & τζαζ», «Θεσσαλονικέων Πόλις», «Αναγνώστης», κ.ά. Έχει συμμετάσχει σε πολλά διεθνή φεστιβάλ μουσικής και έχουν εκδοθεί δώδεκα προσωπικά της CD.

Η πρώτη της συλλογή διηγημάτων “Στο ακρωτήρι” (Εκδόσεις Οδός Πανός), κυκλοφόρησε το 2012. Το 2018 ακολούθησε το βιβλίο της  “Εκεί κάτω στον ουρανό” (εκδόσεις Πόλις). Την άνοιξη του 2022 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις επίσης, το τελευταίο της βιβλίο, Ο δικός της καθρέφτης,  που έδωσε και αφορμή για την παρακάτω συνέντευξη.

 

 

 

Ο δικός της καθρέφτης» μετρά 3 χρόνια κυκλοφορίας. Η λογοτεχνική κοινότητα το αγκάλιασε αμέσως και το βραβείο του Αναγνώστη την επόμενη χρονιά, απλά “επιβεβαίωσε” ότι ένα σημαντικό λογοτεχνικό βιβλίο όχι απλά εκδόθηκε αλλά και αγαπήθηκε. Η συγγραφέας τι έχει να πει για το διάστημα αυτό που το μυθιστόρημά της διατρέχει τις καρδιές των αναγνωστών; 

Χαίρομαι πολύ που το βιβλίο μου διαβάστηκε, αγαπήθηκε και βραβεύτηκε. Δεδομένου ότι το βιβλίο δεν δίνει απαντήσεις, αλλά θέτει ερωτήματα, είδα ότι πολλοί αναγνώστες έδιναν διαφορετικές ερμηνείες. Δεν με πειράζει καθόλου αν κάποια άποψη ερχόταν σε αντίθεση με τη δική μου, αυτή που είχα στον νου μου, χωρίς να την καταγράψω. Το βιβλίο δεν είναι διδακτικό, δεν υποδεικνύει μία και μόνη αλήθεια. Αυτή είναι η ελευθερία της λογοτεχνίας και γενικότερα της τέχνης. Η προσωπική ερμηνεία. Για μένα, αυτό το διάστημα των δύο χρόνων ήταν διαφωτιστικό, ηθελημένα μοναχικό και επί της ουσίας γόνιμο.

Έχω την αίσθηση πως η μουσική σας παιδεία και διαδρομή θα έφερνε κάποια στιγμή την επαφή σας με τη πεζογραφία. Τι θυμάστε από εκείνο το πρώτο διάστημα συνομιλίας με τη λογοτεχνία; 

Η μουσική μου παιδεία ανέκαθεν συμβάδιζε με τη γραφή. Ίσως το κομβικό σημείο που με ώθησε να συνεχίσω να γράφω, ήταν όταν μετέφραζα το Winterreise, το Χειμωνιάτικο Ταξίδι του Σούμπερτ. Δεν ήταν κατά λέξη μετάφραση, αλλά ελεύθερη απόδοση. Έψαχνα να βρω διαφορετικές έννοιες σε συγκεκριμένες λέξεις. Αρχικά ήταν ένα είδος συνομιλίας με το πρωτότυπο. Με ενδιέφερε το σύνολο και η ατμόσφαιρα των ποιημάτων. Κατέληξα σε ένα ενιαίο κείμενο, το οποίο στα περισσότερα σημεία διέφερε αρκετά από τη δομή του Wilhelm Muller. Δεν το εξέδωσα ποτέ.

2 ηρωίδες, 2 αφηγηματικές φωνές με αδελφικό δεσμό, εξιστορούν η καθεμία από τον δικό της καθρέφτη μια συγκεκριμένη περίοδο της ζωής τους που σηματοδότησε την μετέπειτα πορεία τους. Τι ήταν αυτό που κυρίως σας απασχόλησε κατά τη συγγραφή;

Η σκιαγράφηση των χαρακτήρων, η υπαινικτικότητα  και κυρίως η λιτότητα. Δεν είναι εύκολο να γράψεις για την ενοχή, τις εμμονές και τον τρόμο κρατώντας κάποια χαρτιά κλειστά, ας σκεφτούμε μια παρτίδα πόκερ. Μόνο ο συγγραφέας γνωρίζει τι κρατάει στα χέρια του. Το κρίσιμο σημείο είναι πότε θα δείξει στους συμπαίκτες του, εν προκειμένω στους αναγνώστες, αν το χαρτί του είναι καλό ή είναι καμένο. Και στις δύο περιπτώσεις, η αποκάλυψη γίνεται διακριτικά.

Οι ηρωίδες του βιβλίου βιώνουν την κατάρρευση του νοήματος της ύπαρξής τους, προσπαθούν όμως να κρατηθούν από όπου μπορούν. Αυτόν τον παράξενο χάρτη της ψυχής τους ο αναγνώστης πώς θα τον διατρέξει; 

Ακολουθώντας τον χάρτη. Ενώνοντας τα κομμάτια του παζλ. Από την αρχή δίνονται στοιχεία, περίπου όπως γίνεται σε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα. Οι ιστορίες των ανθρώπων, όσο πιο απλές είναι, τόσο περισσότερο σου δίνουν τη δυνατότητα να τις κάνεις συναρπαστικές.

“Ανάλογα με το φως και τη θέση των κρυστάλλων, τα αντικείμενα δείχνουν άλλοτε στιλπνά και συμμετρικά, άλλοτε θαμπά και στραπατσαρισμένα.” Φωτίζοντας τον χώρο του βιβλίου τι έχετε διαπιστώσει αυτά τα χρόνια;

Όχι και πολλά πράγματα που θα ενδιέφεραν κάποιον, δεδομένου ότι είμαι συγγραφέας και όχι κριτικός λογοτεχνίας, ούτε ασχολούμαι ιδιαίτερα με τις στατιστικές. Έχω βέβαια τα προσωπικά μου συμπεράσματα τα οποία προτιμώ να μην δημοσιοποιήσω.

Η κακοποίηση της Στέλλας από τον σύζυγο της αποτελεί έναν ακόμη καθρέφτη της Ελλάδας. Η «δειλία» στη λήψη τολμηρών αποφάσεων δρομολογεί ανείπωτες καταστάσεις στη ζωή της Στέλλας και κατ’ επέκταση πολλών γυναικών. Όταν φωλιάσει ο φόβος πως ξεγλιστράς;

Καθρέφτη της Ελλάδας και όχι μόνο. Ο φόβος μπορεί να σε καταστρέψει, να αλλοιώσει την οπτική σου για τον κόσμο και τον ψυχισμό σου σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην αναγνωρίζεις ούτε τον κόσμο, ούτε τον εαυτό. Έχω γνωρίσει ανθρώπους κατεστραμμένους από τον φόβο. Έχω φοβηθεί κι εγώ κατά διαστήματα πάρα πολύ. Σε τέτοιες περιόδους, έκανα υπομονή, πληρώνοντας φυσικά το αντίτιμο. Σταδιακά επανακτούσα τον αυτοσεβασμό μου. Δεν έχω βιώσει ευτυχώς ποτέ σωματική κακοποίηση, αλλά την είδα να ασκείται σε ανθρώπους του στενού μου περιβάλλοντος.  Δεν κατάφερα να αποφύγω την ψυχική κακοποίηση, χωρίς, και πάλι ευτυχώς, να υποστώ τον συναισθηματικό ακρωτηριασμό. Όμως ο τρόμος υπήρχε.  Ποτέ δεν βγαίνεις αλώβητος από τον τρόμο.

Ο εκφραστικός σας λόγος επιτείνει το συναισθηματικό κλίμα που απορρέει στις σελίδες. Πόσο αβίαστα ο λόγος χρωμάτισε την ιστορία σας; 

Αυτό είναι κάτι που καλύτερα να το κρίνουν οι αναγνώστες. Η προσωπική μου περιπέτεια της συγγραφής, δεν νομίζω ότι ενδιαφέρει κανέναν. Σημασία έχει το αποτέλεσμα.

Η γνώση είναι από τα λίγα εφόδια που δεν φθείρεται, δεν αλλοιώνεται και δεν καταστρέφεται. Η Νόρα την έχει κάνει κτήμα της και προσπαθεί να τη μοιραστεί με τους οικείους της. Σήμερα η γνώση από ποιους καταστρατηγείται;

Η πιο αυτονόητη και εύκολη απάντηση είναι «από τα fake news, από την τρισκατάρατη τεχνολογία». Ωστόσο, διαπιστώνω ότι υπάρχει μια μορφή καθοδήγησης, μια ευκολία στο πώς ορίζουμε ποιο είναι το Καλό και ποιο το Κακό. Νομίζω ότι τα όρια μεταξύ του Καλού και του Κακού δεν είναι τόσο απόλυτα. Εκτός από τη γνώση, καλή είναι και η σκέψη, η αμφισβήτηση και η ψύχραιμη ματιά στα τόσο μπερδεμένα τεκταινόμενα του κόσμου μας.

Ο Αυστροεβραίος Martin Buber κάπου σημειώνει πως «Τα μάτια ενός ζώου έχουν την ικανότητα να μιλούν μια σπουδαία γλώσσα». Πώς βλέπετε το ισχύον νομικό πλαίσιο αναφορικά με τους τετράποδους φίλους μας; Η συμπεριφορά του Έλληνα πιστεύετε πως έχει αλλάξει;

Εντάξει, έχουν γίνει αρκετά πράγματα. Πάντα θα υπάρχουν κενά, δεδομένου ότι ένα ζώο δεν έχει φωνή, δεν μπορεί να καταγγείλει ούτε να βγει στους δρόμους για να διεκδικήσει τα δικαιώματά του. Αυτό είναι ένα θέμα που με πονάει πολύ. Ωραία τα λέει ο κύριος Martin Buber, αλλά αυτή η σπουδαία γλώσσα των ζώων θα μείνει για πάντα μυστική. Όσο για τη συμπεριφορά του Έλληνα, εκεί που χαίρεσαι βλέποντας πραγματικά μια εντυπωσιακή αλλαγή, συμβαίνει κάτι φρικτό και σε ξαναρίχνει στα τάρταρα.

Στο φυσικό χώρο του μυθιστορήματος σας οι ηρωίδες ανακάλυψαν κι αποκάλυψαν, κατ’ επέκταση στον αναγνώστη, διαθλάσεις του εαυτού τους. Οι επόμενοι ήρωες έχουν ξεχυθεί στην οθόνη του pc σας ή περιπλανιούνται ακόμη στον καθρέφτη των εμπειριών σας;

Περιπλανούνται! Για να δούμε… Δεν θέλω να βιαστώ.

– Σας ευχαριστώ ειλικρινά για τα ενδιαφέροντα ερωτήματα.

– Κι εγώ την μεριά μου θέλω να σας ευχαριστήσω για την ειλικρίνεια του λόγου σας.

 

Το βιβλίο της Γεωργίας Συλλαίου “Ο δικός της καθρέφτης” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις.

 

 

0